9 historische lessen voor ondernemers, van 9 historische vrouwen

Niet iedereen is in de wieg gelegd om te ondernemen. Dat is overigens ook niet direct een ramp. Maar ben je wel al ondernemer of overweeg je dat te worden, dan is er wel een aantal eigenschappen die voor élke ondernemer van belang zijn.

En omdat het vandaag vrouwendag is, wil ik een paar van de belangrijkste eigenschappen van een goede ondernemer benoemen aan de hand van een aantal belangrijke vrouwen uit de historie. Eigenschappen overigens waar je in een mensenleven altijd wat aan hebt, maar die voor ondernemers van extra belang zijn.

Aletta Jacobs: wees gepassioneerd over wat je doet

Er was een tijd dat vrouwen niet mochten studeren of stemmen en dat een vrouwelijke arts al helemaal ongehoord was. Aletta Jacobs bracht daar – ondanks alle weerstand – verandering in en zette zich haar hele leven in voor de rechten van vrouwen. Niet alleen ging zij als eerste vrouw naar de HBS (zoiets als het Atheneum), was zij de eerste vrouw die medicijnen studeerde, maar zij werd ook de eerste vrouwelijke huisarts van Nederland. Dat ging allemaal niet zonder slag of stoot. Om te kunnen studeren moest zij toestemming vragen aan Minister Thorbecke en toen zij eenmaal arts was, kreeg zij wel eens klachten van patiënten omdat haar rekening net zo hoog was als die van haar mannelijke collega’s.

Aletta leert ons dat je moet gaan voor wat je wilt. Je moet passie hebben voor wat je doet, zodat tegenslagen en weerstand je niet tegenhouden bij het bereiken van je doel. Kun je je voorstellen dat een heel land je met scheve ogen aankijkt alleen omdat je wil studeren? Aletta was heilig overtuigd van de noodzaak te vechten voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen. Niet alleen was zij daarin een voorbeeld van succes, maar haar rol bij de totstandkoming van het kiesrecht voor vrouwen en ook haar persoonlijke inzet voor arme vrouwen (door ze in haar praktijk gratis te behandelen) toont een vrouw die passie voor de zaak had.

Meer lezen over Aletta Jacobs doe je hier.

Marie Curie: ga niet teveel op in je werk

Marie Curie was een gedisciplineerde vrouw. Zij besteedde 8 uur per dag aan wetenschappelijk onderzoek, 3 uur aan huishoudelijke taken (in een tijd dat er nog geen afwasmachine was) en de rest van de tijd investeerde ze in studie. In 1906 kwam haar man – Pierre Curie – om bij een ongeval. Marie Curie kreeg nu de kans zijn werk voort te zetten en stortte zich weer op de wetenschap. Haar twee jonge kinderen (toen 2 en 4) moesten bij hun grootouders gaan leven. Haar leven wijdde ze aan de wetenschap en het onderzoek naar straling. In 1934 stierf Marie Curie aan leukemie als gevolg van de hoge dosissen Radium waar ze haar hele leven mee had gewerkt.

Passie is goed, maar balans is beter. Marie Curie gaf haar leven aan de wetenschap en het is natuurlijk fijn dat wij profijt hebben van haar onderzoek. Maar het leven bestaat uit meer dan alleen werk. Zorg dat je ook voldoende tijd blijft houden voor andere zaken zoals je familie, vrienden en gewoon lekker hangen op de bank met een goed boek. Het maakt je een meer volledig mens en daar heb je ook zakelijk profijt van.

Meer lezen over Marie Curie doe je hier.

Morgaine Le Faye: zorg dat je je pr op orde hebt

Morgaine Le Faye is de halfzus van de legendarische Koning Arthur. Natuurlijk is men het er totaal niet over eens of Koning Arthur ooit wel echt heeft bestaan, maar dat drukt voor mij geen enkele pret. In de meeste verhalen over Arthur wordt ze beschreven als een machtige heks. Maar daar hebben krachtige vrouwen wel vaker last van, laten we eerlijk zijn. Voor mij is Morgaine zoals ze is beschreven in het boek Nevelen van Avalon (als je het nog niet hebt gelezen, snel bestellen die hap) een veel betere schets van deze powervrouw. Schrijfster Marion Zimmer Bradley (die nog meer leuks schreef trouwens) zet haar neer als priesteres van Avalon, een oude religie waarin de Godin en dus de vrouw, de hoofdrol speelt. Morgaine wordt alleen door de Christenen van die tijd (een dan net opkomende religie) als heks gezien. Omdat ze haar en haar oude wijsheden niet kunnen begrijpen, vrezen en verdoemen ze haar. Dat levert haar – door de millennia heen – een hele hoop slechte pr op.

Jammer, want de Morgaine die ik in de verhalen heb leren kennen, vind ik absoluut fantastisch, maar ook een lastig mens. Dat hoeft niet erg te zijn, maar zorg er in elk geval voor dat het beeld dat anderen van je hebben, klopt met het beeld waarvan je zelf ook wíl dat anderen dat van je hebben. Als ondernemer is jouw persoonlijke pr een van je belangrijkste succesfactoren: Mensen doen zaken met mensen en niet met een merk.

Meer lezen over Morgaine Le Faye doe je hier.

Jackie Onassis: Kies jouw uniek stijl

In het verlengde van de alinea hiervoor komen we uit bij Jacqueline Onassis, de vrouw van JFK en een van de grote stijliconen van de afgelopen 100 jaar. Jackie O. nam haar stijl bijzonder serieus. Zo huurde ze de Amerikaanse ontwerper Oleg Cassini in om een set First Lady outfits te ontwerpen én gaf ze $ 145.000 uit aan kleding in het eerste jaar dat ze in de White House woonde. Damn, Jackie O. Maar het leverde haar een unieke en herkenbare stijl op, die standhoudt tot op de dag van vandaag.

Nu heeft natuurlijk niet iedereen evenveel poen óf evenveel stijl als Jackie. Maar iedereen kan zich herkenbaar presenteren. Dat gaat dan niet alleen om kleding, maar ook om alle andere uitingen van jou, je bedrijf en eventueel je mensen. Zorg ervoor dat je in positieve zin uniek bent. Besteed daar aandacht en tijd aan zodat mensen (klanten) je herkennen en altijd dezelfde ervaring hebben wanneer ze met jou of een van je uitingen te maken hebben.

Meer lezen over Jackie Onassis doe je hier.

Moeder Teresa: geef om anderen en deel!

Sharing is caring en niemand had dat beter begrepen dan de postuum zalig verklaarde Moeder Teresa. Niet alleen richtte zij de liefdadige religieuze orde, de Missionarissen van de Naastenliefde op, maar genas ook een vrouw van een tumor in haar buik simpelweg door middel van een foto van haarzelf. Nou, als dat geen naastenliefde is. De Missionarissen van Naastenliefde zweren een eed om “de armste van de armsten met heel hun hart en kosteloos te dienen”. Daarnaast leggen ze ook een eed van kuisheid, armoede en gehoorzaamheid af. Die laatste drie negeren we even, die zijn saai. Wat we ook negeren is de vraagtekens die inmiddels bij Teresa’s liefheid worden gezet. We gaan gewoon even af op het bekende beeld dat we van haar hebben.

Wij zijn allemaal mensen in deze wereld en we hebben allemaal iets te geven. Als het geen spullen zijn, dan is het kennis en als het geen kennis is, dan is het vreugde. Hebben om het hebben levert geen meerwaarde en pas wanneer je iets met anderen kunt delen wordt het waardevol. Echt, probeer het  maar eens uit. De les van Moeder Teresa is simpel: uit geven haal je winst.

Meer lezen over Moeder Teresa doe je hier (let op, vreselijke site).

Cleopatra: maak de juiste connecties

De vrouw die bekend staat om haar neus en haar schoonheid. Zij was de laatste farao van het oude Egypte. Cleopatra regeerde na de dood van haar vader over het oude Egypte. Dat deed ze samen met haar kleine broertje, waarmee ze overigens ook getrouwd was. Zij was 18, hij was 10 en ze maakte het algauw duidelijk dat ze totaal niet zinnens was de macht en de troon met hem te delen. Daar deed ze niet al te subtiel over: Ze haalde zijn naam uit alle officiële documenten en liet alleen haar eigen gezicht op munten zetten. Maar waar Cleopatra vooral goed in was, was het aangaan van de juiste connecties. Niet één, maar twee Romeinse heersers wist ze om haar vinger te winden (Julius Caesar en Marcus Antonius).

Nu raad ik je natuurlijk niet aan alleen te rekenen op je vrouwelijke charmes (al zou ik die zeker inzetten als je ze hebt – of mannelijke…als die bestaan). Wat je wel kunt leren van Cleopatra is dat het loont om de juiste mensen te kennen. Zorg dat je weet wie er voor jou van belang zijn: Wie zijn de movers en shakers in jouw niche? Zorg dat je ze kent en belangrijker nog, zorg dat zij jou kennen. De beste manier van zakendoen is nog altijd op basis van mond-tot-mondreclame via mensen die jou en je werk kennen. Trouwens, Cleopatra liet (o.a.) haar eigen zus ombrengen. Wat dat betreft is ze dan weer geen goed rolmodel.

Meer lezen over Cleopatra doe je hier.

Rosa Parks: sta op voor waar je in gelooft

Of – zoals in het geval van Rosa Parks – ga zitten voor waar je in gelooft. Dat deed Rosa Parks namelijk en schreef daarmee geschiedenis. Op 1 december 1955 weigerde Rosa op te staan toen buschauffeur James Blake haar plek opeiste voor een blanke passagier. Zij zat in het zwarte deel van de bus. Zwarte mensen mochten in die tijd, in Alabama, niet tussen de witte passagiers zitten. Maar het witte deel was vol en Rosa werd geacht plaats te maken in het zwarte deel voor deze passagier. No way José, zei Rosa toen. Dat leverde haar een arrestatie op en een naam die voor altijd verbonden zal zijn met de strijd tegen rassensegregatie in Amerika.

Principes zijn tegenwoordig veel minder hip dan in de jaren ’60 en ’70. En dat is jammer – zo getuige ook het wangedrag van sommige bankiers bijvoorbeeld. Principes zijn namelijk prima dingen om te hebben, zolang je bereid blijft de relativiteit van je eigen inzichten te accepteren. Sta dus ergens voor en sta er dan ook voor op (of blijf er juist voor zitten). Dat geldt niet alleen voor individuen, maar ook voor bedrijven. Hoe meer mensen zich ergens mee bezig houden (bedrijven), hoe minder duidelijk verantwoordelijkheden zijn. Zorg er dus voor dat duidelijk is waar je voor staat, voor jezelf, voor de mensen om je heen en voor de mensen die eventueel voor je werken. En ja, dat is soms moeilijk. En ja, dat kost soms geld. En ja, dat doet soms pijn. Maar principes zijn pas echte principes wanneer de omstandigheden lastig worden. Tot die tijd zijn het kleine ideetjes.

Meer lezen over Rosa Parks doe je hier.

Amelia Earhart: stalen ballen zijn vereist

Ze was niet de eerste vrouwelijke piloot. Ze was wel de eerste vrouw die een non-stop vlucht maakte over de Atlantische Oceaan en de eerste persoon die van Honolulu naar California vloog. Uiteindelijk wilde ze een rondje om de wereld doen. En dan hebben we het niet over een rondje met een 747, KLM stewardessen die je van Twitter kent en een in-flight entertainment system. Nee nee, dan hebben we het over een rondje wereld in een tijd dat vliegtuigen nog van hout werden gemaakt. Zoals we nu allemaal weten, liep dat niet goed af. Amelia verdween om nooit meer terug te worden gevonden. De kans is groot dat ze zich vermaakt op dezelfde plek als Elvis Presley en Marilyn Monroe, één of ander geheim eiland waar wereldsterren naartoe vluchten wanneer ze het zat zijn. Oké, dat laatste is alleen waar als je een alu-hoedje bent. Maar vast staat dat Amelia de spreekwoordelijke stalen ballen had.

En die heb je nodig als je wilt ondernemen. Want ondernemen gaat over het nemen van risico’s en is niet voor watjes. Ben je niet bereid  in een houten vliegtuigje de wereld rond te vliegen, dan is het ondernemerschap niets voor jou. En natuurlijk moeten die risico’s doordacht zijn en doorgerekend, maar er blijft altijd een x-factor die hoort bij het ontginnen van nieuwe gebieden. Aan dat deel moet je plezier beleven anders verander je heel gauw in een miserabel mens.

Meer lezen over Amelia Earhart doe je hier.

Margaret Thatcher: onderhandel alsof je van ijzer bent

De IJzeren Dame was premier van het Verenigd Koninkrijk tussen 1979 en 1990. Ze was de eerste en enige vrouwelijke premier van het VK en een echte bikkel die zich niet van haar stuk liet brengen. Of je het nu eens bent met haar politieke ideeën of niet, ze verdient respect. Een anekdote: Na een mislukte aanslag van de IRA, waarbij vijf mensen om het leven kwamen, stond zij erop de originele programmering – de volgende dag – gewoon vast te houden. Tijdens een politieke bijeenkomst hield ze daar de speech die ze had gepland. Ijzeren dame dus.

Tijdens haar bewind besloot Thatcher 20 mijnen te sluiten, waardoor 20.000 banen verloren zouden gaan. De kolenbond pikte dat niet en besloot te gaan staken. Die staking duurde een jaar, kostte de Engelse economie 1,5 miljard pond en eindigde in winst voor Thatcher: De bonden gingen akkoord met de sluitingen en kregen er niks voor terug. Niet zo fraai voor de mijnwerkers, maar wel een keihard staaltje onderhandelen.

Houd dat deel dan ook vast. Want Thatcher, die door de IRA’s Sinn Fein “The biggest basterd we have ever known” werd genoemd, was hierin natuurlijk best hardvochtig. Maar goed kunnen onderhandelen is voor elke ondernemer van groot belang en in elk geval voor veel vrouwen een puntje van aandacht. Zorg dat je weet wat je wil. Zorg dat je weet welke ruimte jij hebt en probeer een idee te krijgen van de ruimte van de ander. Leer het spel en onderhandel alsof je leven (of de Engelse economie) ervan afhangt. Vergeet niet: Onderhandelen is een spel (soms best een spannend spel) en wees bereid het te spelen. Verkoop jezelf niet te makkelijk, prijs jezelf niet uit de markt en zorg dat je altijd goed beslagen op het ijs komt.

Meer  lezen over Margaret Thatcher doe je hier.

Wie bewonder jij en waarom?

Nu zijn we aanbeland bij het stuk dat mijn eigen nieuwsgierigheid naar jou (de lezer) moet bevredigen. Ik ben dus heel benieuwd welke vrouw jij bewondert (je mag je moeder zeggen en dat is dan vast terecht, maar leuker is als het een vrouw is die we allemaal kennen) en waarom je die vrouw bewondert.

Je mag natuurlijk ook langs surfen en snel weer weg klikken, maar dat is saai.

P.S.: En mannen, alleen omdat het over vrouwen gaat, betekent niet dat het alleen maar voor vrouwen is (een wijdverspreid misverstand onder de mannelijke medemens). Ik ben ook benieuwd naar de vrouw die jij bewondert en de reden waarom!