Vertaald uit het Engels door de auteur. Origineel op http://www.noisepollution.nl. Boektitels in het Engels omdat ik ze in het Engels heb gelezen.
Soms komen er leuke vragen uit de Twitter-wolk. Mijn brein werd gekieteld door een tweet van @Zjack. De vraag in de tweet was “Welke boeken beschrijven jou?”
op het eerste gezicht
Op het eerste gezicht een eenvoudige vraag en ik begon al aan een antwoord te denken. Maar toen realiseerde ik mij dat ik een lijst met favoriete boeken aan het samenstellen was in mijn hoofd. Dat is een antwoord op een heel andere vraag. Hoewel je favoriete boeken ongetwijfeld iets over jezelf vertellen, is het een ander lijstje dan boeken noemen die je daadwerkelijk beschrijven. Ik sloeg de vraag op onder het kopje ‘overwegen’. Een hobby-project voor het brein om op te kauwen als het een lange, vermoeiende dag had gehad.
Vandaag dacht ik eens te kijken wat mijn gedachtemolen had gesponnen. En de beste manier om dat uit te vinden is een blog post te schrijven over deze vraag.
parameters
Welke boeken beschrijven mij? Om dit te beantwoorden moeten eerst een paar parameters gedefinieerd worden. Eén parameter is het aantal boeken dat je gelezen hebt. Een tweede wordt bepaald door je zelfkennis. De derde parameter zou de hele vraag onmogelijk te beantwoorden kunnen maken, die heeft namelijk te maken met wat je leest. Als je alleen leest voor je plezier en voor de ontspanning, dan zou het best eens kunnen zijn dat de boeken die je leest helemaal niks over jou zeggen. Ze vermaken je, belasten je hersenen niet teveel en zijn wellicht juist gekozen om niet te dicht op je huid te komen. Lezen dient tenslotte voor een ieder een ander doel. Maar laten we in het kader van dit stukje de categorie “lezen voor plezier alleen” even links laten liggen. Ik benadruk nogmaals: alleen voor dit stukje; lezen voor je plezier alleen is een net zo geldige reden om te lezen als iedere andere!
De drie parameters zijn gedefinieerd: aantal boeken, zelfkennis en de reden om te lezen, maakt de vraag zinnig. Met andere woorden de boeken hebben waarde en relevantie in je leven.
langzame lezer
Aangezien ik de vraag alleen voor mezelf kan beantwoorden ga ik deze parameters iets uitdiepen met waar egocentrisch enthousiasme.
Boeken lezen is al een deel van mijn leven zolang ik mij kan herinneren. Voordat ik kon lezen werden boeken voorgelezen. Na eenmaal lezen geleerd te hebben werden boeken een integraal onderdeel van mijn bestaan. Ik kan mij dus niet herinneren dat boeken geen deel van mijn dagelijkse routine waren. Dit betekent dat ik na 42 jaar een aardige hoeveelheid boeken heb gelezen maar geen spectaculaire aantallen. Ik ken mensen die aanzienlijk jonger zijn maar veel meer hebben gelezen. Ik ben namelijk een hele langzame lezer. Soms doe ik een maand over een boek en in het geval van substantiële werken als ‘The lord of the rings‘ of ‘War and peace‘ kan ik er zelfs wel 3 of 4 maanden over doen. Dus ik ben een langzame lezer maar wel een hele grondige.
ken uzelf
Het is moeilijk om jezelf te kennen met enig zelfvertrouwen. Aan de andere kant, met het beantwoorden van de vraag “welke boeken beschrijven jou?”, beantwoord je op zijn minst de vraag “welke boeken beschrijven wie je denkt dat je bent?”. Als het antwoord op de tweede vraag dicht bij het antwoord op de eerste vraag komt – hierbij kun je misschien anderen raadplegen – dan kun je deze uitdaging zien als een test van zelfkennis. Een zekere marge bij het interpreteren van de originele vraag is dus misschien gewenst.
literatuur shmiteratuur
Als ik tegen mensen zeg dat ik ‘The lord of the rings’ als een van de grote literaire werken van de 20ste eeuw beschouw dan stellen ze mijn morbide hang naar irriteren nooit teleur. Het etiket ‘literatuur’ heeft zowat een heilige status gekregen en geen enkel ‘fantasy’ boek, hoe goed geschreven dan ook, kan ooit dat etiket opgeplakt krijgen. Ik ben hier altijd een fervent tegenstander van geweest. Ik haat – met bloeddorst in de ogen en handen jeukend het blauw gloeiend zwaard te trekken – de term literatuur en de betekenis die het door de gevestigde orde krijgt toegewezen.
Het is elitair, het is pompeus en het is bekrompen. En niemand heeft mij ooit uit kunnen leggen wat het woord literatuur eigenlijk betekent. Wat is literatuur? Waarom is het ene boek wel literatuur en het andere niet? Vrijwel altijd verzanden discussies over de betekenis van literatuur in subjectieve waardeoordelen en het verkondigen van een mening. Hier is mijn mening: elk boek dat een goed verhaal verteld, mijn fantasie prikkelt en mijn intellect uitdaagt is het waard gelezen te worden. In die zin zijn ‘The lord of the rings’ en ‘The code of the Woosters‘ net zo waardevol als ‘Hamlet‘ of ‘The princess Casamassima‘. Ook al worden de eerste twee gezien als ‘slechts vermaak’ terwijl de laatste twee als literatuur, dat onbeschrijfbaar hogere, worden gezien.
Dus in plaats van mijzelf te laten leiden door die bekrimpende term ‘literatuur’ heb ik onbeperkt gelezen. Geleid door een hang naar ontdekking en altijd met een wil om te leren, om intellectueel geprikkeld te worden door boeken (en ja, P.G. Wodehouse prikkelt het intellect). En ik lees ook omdat ik slimme of elegante constructies in taal kan waarderen (en ja, ook dat vind je zeker in P.G. Wodehouse).
persoonlijke parameters gedefinieerd
Hiermee zijn mijn persoonlijke parameters gedefinieerd. Samenvattend: ik noem de boeken waarvan ik denk dat ze mij beschrijven; ik heb aardig wat maar niet ontzettend veel gelezen; ik lees niet alleen voor het plezier maar ook om kennis te vergaren, ideeën te ontwikkelen en mijn taalkennis te vergroten.
Rest mij nog één parameter toe te voegen, slechts om redenen van tijd en ruimte: het aantal boeken die de lijst zullen vormen. Ik ga er 5 noemen. Bedenk ook dat aangezien dit geen lijst is van favorieten, er ook geen volgorde is. Het 5de boek beschrijft mij niet minder of beschrijft niet een mindere eigenschap van mij dan het 1ste boek. Dit is de lijst waarvan ik denk dat hij mij beschrijft:
de lijst (N.B. links verwijzen naar de betreffende pagina op Amazon.co.uk)
Strangers and brothers
Dit is het eerste boek in een serie boeken over Lewis Eliot. De boeken hebben een melancholieke sfeer en hebben vrijwel altijd als thema het dragen van pijn.
The lord of the rings
Een boek over reizen, zoeken en je demonen bevechten. Met aan het einde een thematische twist die laat zien dat na al deze ontberingen, de overwinningseuforie zich transformeert in een besef dat er iets onherstelbaar verloren is gegaan.
Creation
Het boek reist ver om antwoorden te vinden op eeuwige vragen. Het eist een open mind van zowel de karakters in het boek als de lezer.
The kingdom of the wicked
Het boek zet verheerlijkte karakters terug op aarde, struikelend over hun eigen twee benen. Lees dit en de bijbel wordt plotseling een ander boek.
Hamlet
Gekte, mentale instabiliteit zijn niet van een andere wereld. Ik heb geleerd dat het altijd in de achtergrond loert. Als een donkere dreiging, klaar om gedachten te beheersen. Het is onderdeel van ons allemaal. Eigenlijk zou ik hier een zesde boek kunnen binnenloodsen: Dracula
3 comments
Wat mij interesseert is de vraag of een papieren boek een totaal andere leesbeleving geeft dan een elektronisch boek. In hoeverre is de term 'literatuur' synoniem met de 'oude' leeservaring van het papieren boek? Kan een elektronisch boek ooit dezelfde status krijgen als het papieren boek, ongeacht de inhoud?
Ik denk dat de vorm waarin de tekst komt helemaal niets te maken heeft met de definitie literatuur. Literatuur, hoe belachelijk en protserig ik de term ook vind, slaat op de tekst, de inhoud en niet op het kaftje. Of ik Shakespeare nu op een scherm lees of in een oud folio uit 1620; de inhoud blijft boeien. De beleving van het moment kan anders zijn want zo vaak zul je die folio versie niet in handen krijgen maar na het moment blijft het verhaal, de tekst, de blijvende waarde. Zou de folio versie van Hamlet literatuur zijn en de elektronische versie niet?
Ooit werden boeken met de hand gedrukt. Ieder exemplaar ging door een meester drukker zijn hand. Dat gaf het object boek een persoonlijk tintje en een kunst waarde. Maar was daarmee de inhoud van die boeken meer waard dan de tegenwoordige massa producten?
Tijden veranderen en lezen zal gedeeltelijk op een nieuw medium, het scherm, worden gedaan. Natuurlijk zullen er mensen zijn die daartegen in het geweer komen. Ooit was de boekdrukkunst zelf een nieuwigheid die met de nodige argwaan werd bekeken. Het feit dat die vorm van uitgeven van tekst nu de oude orde is geworden bewijst dat tekst een opzichzelf staand iets is met een intrinsieke waarde, of ze nu oraal wordt verspreid, op papier of op een usb stick. Het spreekwoord blijft gelden: wie schrijft die blijft.
Henk.
Comments are closed.