Nederlandse jongeren verlaten Facebook massaal, schreeuwen de koppen. De reden die vaak wordt aangehaald is dat er steeds meer ouderen (lees: vaders, moeders, ooms, tantes, zelfs opa’s en oma’s) ook op Facebook zitten. Jongeren voelen zich bekeken en wenden zich tot andere, nieuwere social media, zo is de gedachte. Maar klopt dit wel? Ik denk slechts deels.
Het lijkt erop alsof ieder sociaal netwerk een houdbaarheidsdatum heeft. We hebben allemaal de ondergang van Myspace en – meer recentelijk – Hyves kunnen aanschouwen. Nu ziet ook Facebook zijn groei stagneren en kampt het blijkbaar vooral met een grote terugloop van jongere gebruikers. Volgens onderzoek van Global Web Index is er sprake van een afname van liefst 52% van het aantal jongere gebruikers in Nederland dat actief gebruik maakt van Facebook, ten opzichte van dezelfde periode in 2012.
Niet meer cool en hip?
Zoals gezegd wordt deze afname door de media vaak verklaard doordat Facebook niet meer cool en hip is. Als vaders en moeders meekijken met wat je allemaal uitspookt op Facebook, is het inderdaad niet zo vreemd als jongeren hun online leventje op een andere plek gaan leiden. Ik persoonlijk kan deze conclusie echter niet rijmen met die andere belangrijke resultaten die uit het onderzoek van Global Web Index naar voren komen, namelijk waar al die jongeren dan naar toe gaan.
Waar dan naar toe?
Jongeren die Facebook massaal verlaten omdat het niet meer hip en cool is, en hun ouders meekijken, zoeken hun heil op ‘nieuwe’ sociale media als Vine, WeChat, Flickr en Whatsapp. Dat is de conclusie die dikwijls wordt getrokken en waar ik persoonlijk grote vraagtekens bij zet. Ja, ik geloof heus dat jongeren minder gebruik maken van Facebook dan voorheen. En ik geloof ook direct dat instant message diensten als WeChat en Whatsapp, en visuele social media als Vine, Flickr en Instagram nog altijd enorm in de lift zitten. Maar ik geloof niet dat de gemene deler is dat dit komt omdat Facebook niet meer hip, cool en afgeschermd genoeg is voor jongeren.
Alle social media over één kam
De belangrijkste denkfout die volgens mij veel wordt gemaakt is dat Facebook als platform eigenlijk niet te vergelijken is met al die concurrenten die nu worden genoemd en waar jongeren massaal naar toe zouden gaan. Facebook, Hyves en MySpace horen grofweg tot dezelfde categorie en zou je in de basis profielenwebsites kunnen noemen. Al die ‘nieuwe’ social media zijn inherent anders ingestoken en mag je volgens mij niet zomaar over één kam scheren. Danny Oosterveer van Marketingfacts vraagt zich in zijn recente overzicht van social mediagebruik in Nederland al hardop af of ‘privé sociale netwerken’ als Whatsapp en WeChat wel tot de social media moeten worden gerekend. Persoonlijk denk ik van niet. E-mail rekenen we tenslotte ook niet tot social media (ook niet als je een reply-to-all doet)? Daarnaast bestaat de aantrekkingskracht van platformen als Vine en Instagram volgens mij vooral uit de zeer specifieke (visuele) toepassingen en echt niet uit het feit dat oom Louis en tante Bep daar (nog) niet meekijken. Er is volgens mij één veel belangrijker kenmerk dat Facebook onderscheidt van de concurrerende platform waar ze gebruikers aan verliezen.
Mobiel is de katalysator van de verandering!
Het valt op dat alle platformen waar jongeren massaal naar toe schijnen te rennen één ding gemeen hebben: het zijn stuk voor stuk mobiele toepassingen. Chatten met Whatsapp doe je op een smartphone, net als filmpjes maken met Vine. Ik denk dat de steeds grotere aanwezigheid van smartphones met goede camera’s en betaalbare databundels een veel grotere kracht is die bepaalt welke platformen verliezen en winnen. Facebook beschikt weliswaar over een mobiele app en er zijn de nodige stappen gezet om de mobiele positie te verstevigen (overname Instagram, lanceren Facebook Messenger, Facebook-telefoons). Toch loopt Facebook haast per definitie achter op kleine, onafhankelijke apps die zich op één specifieke toepassing richten, zoals Vine en Whatsapp. En dus verliest Facebook actieve gebruikers aan platformen die wél gemakkelijk mobiel te gebruiken zijn, waar je wél gemakkelijk gave filmpjes en foto’s mee kunt maken en waar je wél rechtstreeks met je vrienden op je mobieltje kunt chatten.
Wat merk jij in je omgeving? Maken mensen minder gebruik van Facebook dan voorheen? En heb je enig zicht op welke platformen ze nu omarmen?
13 comments
Vergeet ook niet dat mensen snel zijn uitgekeken op iets. Nieuwe, andere dingen zijn altijd interessanter dan dingen die je kent. Android vs iphone bijvoorbeeld
Ik werk met jongeren tot 18 en die zijn de afgelopen drie jaar inderdaad massaal op smartfoontjes overgestapt. Facebook apps zijn zo traag als dikke stront in een trechter, zelfs als je die via wifi gebruikt. De overstap naar lichtere en minder data verbruikende social media apps is dan snel gemaakt.
Facebook wordt door de jeugd en jongeren nog wel (veel) gebruikt in gesloten groepen, hoor ik van mijn kinderen (14, 17 en 19). (waarvan 2 student zijn) Om mededelingen te doen, vragen te stellen etc… Huisgenoten- sportteam etc..
Mee eens, Jeroen. Ik zie dat het groepsAppen via WhatsApp populair is bij middelbare scholieren. Misschien omdat dat een handigere & snellere mobiele toepassing is die het groepsgevoel van het individu ( 'ik hoor d'r bij', 'ik heb vrienden') voldoende bevredigd?
Dus als Facebook zorgt voor een snelle en vlotte app… Dan gaat Facebook weer in de lift?
Dit en de reacties samenvattend lijkt het me dat chatapps de woord updates nemen en dat de live video apps (Instagram en Vine) bewegend beeld pakken. Is de conclusie dan dat de jeugd vaker live video deelt?
Prima stuk, met maar een te beperkt aantal redenen mbt "het waarom" jongeren Facebook verlaten. Volgens mij zie je een dieperliggend aspect over het hoofd. En dan heb ik het over het "groene gras principe bij de buren". Het gros van de Facebookers delen hun successen, vakanties en vele andere bijzondere momenten. Je komt maar weinig minder leuke ervaringen tegen. Dat wekt bij jongeren een negatief beeld over hun eigen leven op, Want waarom zijn zij niet naar Verweggistan op vakantie geweest of hebben zij hun droombaan/stage nog niet gevonden of kunnen ze iets anders positiefs posten?
Nog een ander beweging, is een (jongeren) groep die hun smartphone inruilen voor een standaard mobiele toestel. Een deel van die groep heeft ook al geen Facebookaccount meer. Zelf hou ik wel heel graag mijn smartphone (voornamelijk zakelijk gebruik) en blijf ik actief op Facebook maar niet via mijn smartphone (wel heb ik de Linkedin en Twitter app).
Zie ook "Facebook is voor oude mensen": https://www.42bis.nl/2013/08/facebook-oude-mensen/
Prima stuk, met maar een te beperkt aantal redenen mbt "het waarom" jongeren Facebook verlaten. Volgens mij zie je een dieperliggend aspect over het hoofd. En dan heb ik het over het "groene gras principe bij de buren". Het gros van de Facebookers delen hun successen, vakanties en vele andere bijzondere momenten. Je komt maar weinig minder leuke ervaringen tegen. Dat wekt bij jongeren een negatief beeld over hun eigen leven op, Want waarom zijn zij niet naar Verweggistan op vakantie geweest of hebben zij hun droombaan/stage nog niet gevonden of kunnen ze iets anders positiefs posten?
Ik hoor van jongeren dat ze het vervelend vinden dat FB zo veel van ze weet! Het lijkt alsof ze er moeite mee krijgen dat hun gegevens overal liggen en niet alleen door de ouders gezien worden.
Ik zie ontzettend veel jongeren gebruik maken van Facebook, maar dan meer in groepen en minder in het openbare domein. Verder zie ik de afname omdat ze continu het idee hebben dat Facebook gewoon serieus veel te langzaam is voor de snelheid waarmee ze leven.
En over WhatsApp en WeChat: inderdaad, ik zou het ook niet tot de sociale media willen rekenen, maar het lijkt alsof alles wat nieuw is ineens onder social valt.
Het heeft allemaal te maken met "zindering". Net zoals alles in de mode, muziek, horeca en toerisme, hebben veel ontwikkelingen inderdaad een beperkte houdbaarheidsdatum. Daarom heten ze immers trends. Ook al is het oude of eerdere nog zo goed, de mens (jong en ook oud) wil graag iets nieuws beleven en daarover kunnen meepraten, al dan niet op social media. En soms blijkt dan ook "the medium the message"…
En daarom komt Facebook waarschijnlijk met 'Paper' (http://www.theverge.com/2014/2/3/5373904/facebook-paper-review-video)
Comments are closed.