Het begint steeds meer te lijken op een spannende spionagefilm. Stiekeme afluisterpraktijken, ingestrokken paspoorten, wereldwijde politieke spanningen, en deze week werd het vliegtuig van de Boliviaanse president zelfs aan de grond gezet in Oostenrijk op dwange van de Amerikaanse regering. Steeds meer fictie, steeds minder realiteit. Toch is het avontuur van Edward Snowden allesbehalve een spannend jongensboek.
Vliegveld
Als we de berichtgeving mogen geloven zit Edward Snowden momenteel vast op de transitzone van een Moskous vliegveld. Als je dat hoort denk je natuurlijk meteen aan de film The Terminal, waarin het personage van Tom Hanks noodgedwongen maandenlang op het vliegveld JFK in New York doorbrengt, omdat zijn paspoort plotsklaps niet meer geldig is. Alhoewel Tom Hanks er het beste van maakt in de film en er zelfs nog een kortstondige romantische affaire heeft met een sexy stewardess, lijkt het me ongeloofwaardig om te verwachten dat Edward Snowden ook geniet van het vliegtuigspotten, taxfree shoppen en een spannende affaire met een Russische schone.
Asielaanvraag
Voor hem is het wachten op groen licht van een bevriende natie, om zijn asielaanvraag te accepteren. Het politieke spelletje wordt inmiddels zo hoog gespeeld, dat het vliegtuig van de Boliviaanse president deze week in Oostenrijk aan de grond is gezet, omdat men (lees: de VS) dacht dat de klokkenluider stiekem aan boord zou zijn geklommen. Ja ja, in het koffertje van de president zeker. Ondertussen slinken Snowden’s kansen op een positief antwoord op zijn asielaanvraag, en hebben meerdere landen aangegeven hem niet op te kunnen of willen nemen. Juridische rompslomp, toch angst de wereldreus VS tegen zich in het harnas te jagen, of gewoonweg principiële redenen, wie zal het zeggen.
Waarom dan eigenlijk?
De toekomst van de Amerikaan is dus verre van zeker. Maar dat wist hij voordat hij aan zijn klokkenluid-avontuur begon. Waarom dan toch kiezen voor een leven in ballingschap? Snowden zegt zelf dat zijn enige beweegreden achter het openbaar maken van de PRISM tactieken was om de big brother staat bloot te leggen. “Bij elk document dat ik openbaar heb gemaakt heb ik elke keer opnieuw de afweging gemaakt of dit wel in het belang van het publiek was… Er zijn allerlei documenten die een grote impact zouden hebben gehad, maar die ik niet openbaar heb gemaakt, omdat mijn doel niet is om mensen pijn te doen. Mijn doel is Transparantie.”
Wat Snowden aan het licht heeft gebracht is het ondoordrongen feit dat de Amerikaanse regering letterlijk overal een vinger in de pap heeft. Niet alleen op het thuisfront maar ook op wereldwijde schaal. Ze vragen te pas en te onpas data van de gewone burger op bij grote internationale corporaties als Google, Microsoft en Apple (alhoewel die dit allemaal ontkennen), in het kader van de nationale veiligheid. Ook luisteren ze op grote schaal andere landen af. Zoals onze eigen Ben Bot (oud-minister van Buitenlandse Zaken) zei: “Het is natuurlijk altijd een voordeel om te weten welke concessies de andere partij bereid is om te doen. Dan kun je daar je onderhandeling op afstemmen.”
Internet
Toch verbaast het me niet. Het is van alle tijden om zoveel mogelijk inside information te hebben van vriend en vijand. Alleen is het wel hoog tijd dat we hier eens een goeie discussie over gaan voeren. In de moderne tijd waarin we nu leven – met het risico om nu als een oud omaatje te klinken – van internet, social media, lief en leed delen met de hele wereld, is het belangrijk dat we op de hoogte zijn van de risico’s. Vooral de jeugd denkt hier misschien wel iets te makkelijk over. Ha ha wat is het toch leuk om je dronken foto’s te delen met je vrienden, nu dan, maar wat gebeurt er als ze over 10 jaar aan het solliciteren zijn en al deze foto’s zijn nog openbaar en beschikbaar?
Social media
En hoe zit het met de politie en social media? Tuurlijk, het delen van foto’s van vermiste kinderen kan het verschil maken tussen een goede en een foute afloop. Maar denk eens terug aan die mishandeling in Eindhoven. En die foto die de politie toen deelde om de vermeende geweldplegers op te sporen. Stel je voor dat je net op de verkeerde tijd op de verkeerde plek was, en per ongeluk met je dronken kop ook op die foto stond. Voor altijd aan de schandpaal genageld. En dat ten onrechte. Lijkt me niet ok. Moeten we niet eens nadenken over de mogelijkheid om data van het internet te kunnen verwijderen? En hoe moet dat dan in zijn werk gaan? Nog afgezien van de technische implicaties – het kan waarschijnlijk sowieso niet, veel te veel servers en landen en wetten en die dingen – wie moet daarin dan het voortouw nemen?
Interessante kwestie. Moeilijke ook. Wat denk jij? Welke lessen kunnen we trekken uit de openbaringen van Snowden? Is recht op privacy belangrijker dan (internationale) veiligheid?
1 comment
Ik vind dat privacy te vaak om principiële redenen wordt aangekaart zonder na te denken over de praktische consequenties. Neem de Cookie-wet bijvoorbeeld. Men beschouwd het plaatsen van cookies "verkeerd" op basis van principes over privacy, maar in de praktijk blijken die dingen gewoon handig te zijn. Apple mag je locatie niet onthouden – zelfs al betekent het dat WiFi minder snel herkend wordt? De Xbox Kinect staat altijd aan, privacy schennis! Maar eigenlijk filmt hij niet, en staat hij aan zodat je gemakkelijk je apparaten kan activeren met je stem. Men ziet Privacy als een waardevol bezit, maar privacy komt in vele vormen. Spycams op je WC? Ok, je hebt recht op privacy. Technologie die (om goed te functioneren) bepaalde gegevens van je op een server opslaat waar niemand ooit naar kijkt? Stel je niet aan.
Soms ben ik bang dat mensen die te pas en te onpas klagen over privacy houden innovatie tegen.
En de overheid? Zolang een rechter oordeelt dat het afluisteren of bespioneren nodig is, heb ik er geen probleem mee als de veiligheidsdiensten deze macht hebben. Die geheim agenten best horen hoe ik snoezig praat met mijn vrienden of bij mijn moeder uithuil, als ze een maand later een aanslag voorkomen met dezelfde middelen.
Comments are closed.