Vloggen: fascinerend, onzinnig en puur

Nu zelfs Gerard Joling ermee is begonnen, kun je rustig spreken van een mainstream trend: vloggen is hotter dan ooit. Wat bezielt al die mensen om zichzelf de godganse dag te filmen?

Als je tien jaar geleden ergens mee in je maag zat, geen zin had om dat te bespreken met andere mensen, had je twee opties: een dagboek met een slotje, of de boel opkroppen. Tegenwoordig zijn er een heleboel digitale alternatieven om je hart te luchten. Eén op één (SMS), één op een select groepje vrienden (WhatsApp), één op de hele familie (Facebook) of anoniem, hard en meedogenloos (Twitter). De meest persoonlijke en ingrijpende manier om je zorgen, levensvragen en overpeinzingen te delen is het maken van een video-blog: een vlog.

Olifant

Het is een trend die ik met stijgende verbazing volg. Die van Gerard Joling (feitelijk een hapsnap-reallife soap), de jolige kapriolen van Enzo Knol, en de talloze vlogs over het spelen van videogames laat ik even voor wat ze zijn. Mij gaat het meer om de (vaak pijnlijk) persoonlijke homevideo’s van met name jonge vrouwen, tussen de 3 en 20 minuten per aflevering, die je een weinig opmerkelijk inkijkje geven in hun privé-leven. Gum dat ‘privé’-gedeelte maar uit eigenlijk; alles ligt op straat. Dat betekent niet dat je er rode oortjes van krijgt, integendeel. Bijster interessant is het allemaal niet. Toch wordt er in ieder nieuw filmpje weer een mug opgeblazen tot olifant. De vriend van de desbetreffende vlogster wordt vaak ingezet als komische noot. Die moet de scène dan redden met een scherpe oneliner, maar meestal komt er zuchtend een nuchtere opmerking uit. Een vriendin die elke scheet op beeld wil vastleggen, lijkt me inderdaad doodvermoeiend.

Van kartonnen doos naar webcam

Toch vind ik het fascinerend. Niet zozeer waar ze over praten (makeup, huisdieren, relaties), naartoe gaan (een dagje shoppen, naar de tandarts), als wel waarom dit alles met de rest van de wereld gedeeld moet worden. We maken als kind al van een oude kartonnen doos een televisie en spelen programma’s na. Optreden, in de spotlight staan, het zit er meestal al vroeg in. In de puberteit wordt de doos ingeruild voor een webcam en is het hek van de dam. Helemaal omdat je anno 2016 de uitvoerende artiest, het productiebedrijf en de omroep in één bent. Alles wat je nodig hebt als “professionele” broadcaster is een YouTube-kanaal.

WC-borstels, Tinderdates, tattoos en lekker weer

Dat hebben Monica, Famke, Chinouk, Kimberly, Serena, Sharella, Lidewij, Simone, Mascha en Rhijja (onder anderen) goed begrepen. Stuk voor stuk vloggen ze over hun leven en delen ze real life snapshots van het onzinnigste soort. Het maakt niet uit wat ze vertellen, als ze maar aan het woord zijn. Monica heeft een wc-borstel besteld. Die moet ze ‘echt gewoon hebben, want ja… Ik zit er al de hele dag op te wachten’. Famke vertelt over de relatie met haar vriend. Het was uit, maar nu hij haar naam heeft laten tatoeëren is alles weer goed. Chinouk is dol op mannen met een gitaar. Kimberly heeft naar buiten gekeken en geconstateerd dat het ‘fokking lekker weer’ is. Jill heeft ‘al gedoucht’ en ‘net ontbeten’. Serena‘s vlog gaat over het feit dat ze ‘al veel te lang niet had gevlogd’. Sharella heeft, toch frappant voor iemand die net de camera heeft aangezet, ‘even geen woorden’. Lidewij laat allerlei makeupjes zien. Simone heeft vlechtjes gemaakt. Mascha heeft een ‘crappy camera’. Rhijja heeft een Tinderdate gehad en is verbaasd dat de jongen in kwestie ook nog andere Tinderdates heeft.

Hersenflatulentie

Zou het zo simpel zijn? Dat het optreden – echt iets kunnen en dat laten zien – is ingewisseld voor, om een prachtige Engelse term te gebruiken, brain farts? Op RECORD drukken en dan maar ratelen tot de batterij leeg is? Is het aandachttrekkerij? Narcisme? Exhibitionisme? Om het af te doen als een hang naar fame and fortune vind ik te makkelijk. De meeste vloggers hebben de aspiratie helemaal niet om over te stappen naar de grote-mensen-wereld van de televisie. Nee, ik denk zelf dat het hier gaat om het imaginary friend syndroom.

Hardop nadenken

Iedereen praat wel eens hardop tegen zichzelf. In bed, onder de douche, tijdens het koken, tegen de kat. Het is een manier om je gedachten te ordenen. Is het vreemder om tegen je cavia te praten dan tegen een draaiende camera? Ik ben geneigd te zeggen van niet. Iedereen oefent op zijn eigen wijze wat hij tegen iemand wil gaan zeggen (een vriend, ouder, tijdens een sollicitatiegesprek), of wat hij had moeten zeggen, zodat hij de volgende keer ad remmer kan reageren.

Het geheim van succes

Wat dat betreft heeft de vlog een duidelijke functie en is het een onschuldige hobby. Ze zijn ook nog eens mateloos populair, vooral bij middelbare scholieren, die nog maar weinig feeling lijken te hebben met dat relikwie in de huiskamer van hun ouders, genaamd ‘televisie’. Ze zweren bij korte brokjes content, die ze op het schoolplein (de plek waar in een grijs verleden tikkertje werd gespeeld) met hun vrienden op hun telefoon bekijken. Content ook, die echt is. Waar de dinosaurus van de massamedia manipuleert, is de vlog nog puur en betrouwbaar. What you see is what you get. Zoals de Franse schrijver Jean Giraudoux ooit zei: ‘Le secret du succès est la sincérité.’