Je komt robots steeds vaker tegen. Eerst alleen in fabrieken, maar tegenwoordig ook in de zorg, op de helpdesk en in het leger. De voordelen zijn enorm. De potentiële gevaren ook. Robots, ze bestaan al zeker 30 jaar en worden elk jaar beter en slimmer.
Overal robots!
Eind 2014 waarschuwde minister Lodewijk Asscher van Sociale zaken en Werkgelegenheid voor de komst van robots die de arbeidsmarkt zouden gaan overnemen. In de industrie worden robots ingezet om monotoon werk keer op keer perfect uit te voeren op een tempo dat vaak hoger ligt dan die van mensen. Denk bijvoorbeeld aan robots die auto’s in elkaar zetten of robots die de koeien helemaal zelfstandig kunnen melken. Ook administratieve banen worden vervangen door robots. Tussen 2008 en 2013 werden 154.000 administratieve banen vervangen door robots. In Japan (waar anders) zijn er al restaurants die het bedienend personeel hebben vervangen door robots.
Ook in de zorg zullen robots ingezet gaan worden. Inmiddels zijn experimenten opgestart om robots in te zetten in de zorg. Het televisieprogramma Dit is de Dag had in september 2014 een rapportage over Zora de zorgrobot die werd ingezet in een zorgcentrum om de eenzaamheid van de bewoners van een zorgcentrum te verdrijven.
Dat zal toch allemaal wel meevallen?
Ja… dat denk je misschien… Koop nu eens een nieuwe middenklasser. Grote kans dat deze auto voor jou kan inparkeren. Ook dat doet een robot. Probeer eens een chat op bijvoorbeeld de website van Ikea. De antwoorden die je krijgt komen echt niet van een mens van vlees en bloed.
Heb je een account bij Spotify? Dan krijg je sinds kort elke maandag een persoonlijke speellijst met muziek “die speciaal voor jou is geselecteerd”. Deze selectie is natuurlijk niet voor jou gemaakt door (menselijke) kenners, maar door intelligente software die op basis van jouw luistergedrag, vergeleken met het luistergedrag van andere gebruikers, een speellijst maakt voor jou.
Bij robots hoef je dus niet gelijk te denken aan Robin de Robot van Bassie en Adriaan of R2D2 uit Star Wars. Bij robots gaat het eigenlijk vooral om de aanwezige kunstmatige intelligentie.
Kunstmatige intelligentie?
Kunstmatige intelligentie is feitelijk niets meer dan software in robots die menselijk handelen of denken imiteert. Om het menselijk handelen of denken te kunnen nabootsen is ongelofelijk veel rekenkracht nodig.
“Artificial intelligence (AI) is the academic field of study which studies how to create computers and computer software that are capable of intelligent behavior.” (Wikipedia)
Software is ook zelflerend aan het worden. Een voorbeeld hiervan is de zelfrijdende auto van Google die gevaarlijke situaties in het verkeer kan herkennen. Voorlopig wint de mens het echter nog ruimschoots qua rekenkracht van de software.
De ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie gaan echter snel. Een goede test hiervoor is de Turingtest (globaal: kan een computer een mens voor de gek houden door zich voor te doen als mens?). Er is inmiddels kunstmatige intelligentie die erin slaagt om zich succesvol voor te doen als mens.
De achterstand van kunstmatige intelligentie op de intelligentie van de mens zal worden ingehaald. Het moment dat kunstmatige intelligentie een rekenkracht krijgt die zelfs vele malen groter is dan die van de mens is nabij. Superintelligentie zal daarmee een feit zijn. Daarmee is de mens niet meer de slimste op aarde.
Superslimme computers? Best handig toch?
Nou nee…. Computers met een rekenkracht groter dan die van de mens, kunnen problemen geven. Alles wat onze beschaving nu te bieden heeft, is een product van menselijke intelligentie. We kunnen niet inschatten wat de gevolgen zijn wanneer onze menselijke intelligentie zal worden versterkt of aangevuld met kunstmatige intelligentie. Bijvoorbeeld wanneer wapensystemen bestuurd worden door computers en niet meer uitgezet kunnen worden door mensen. Onmogelijk denk je? Een systeem is geprogrammeerd om een taak uit te voeren. Dit systeem zal alle risico’s vermijden die het uitvoeren van die taak onmogelijk maken. Het uitschakelen of het opnieuw programmeren van een systeem, zal dit systeem zien als een obstakel dat probeert te voorkomen dat de taak uitgevoerd kan worden.
Een ander gevaar, of op z’n minst interessant vraagstuk, gaat over ethiek en privacy. Wat als een zelfsturende Google auto moet kiezen tussen waarschijnlijk klein letsel zoals een gebroken been van een fietser die zich niet houdt aan de verkeersregels of forse materiële schade waarbij ook de zelfsturende Google auto verloren zal gaan. En daarmee zijn taak niet meer kan uitvoeren.
Kunstmatige intelligentie systemen zullen gebruik maken van big data maar ook data die onder andere verkregen is van beveiligingscamera’s en andere persoonlijke data. En ja, die data zal waarschijnlijk alleen gebruikt mogen worden wanneer deze beveiligd is tegen ongeautoriseerd gebruik. Net zo goed als de ov-chipkaart. Wanneer een systeem met kunstmatige intelligentie de beschikking heeft over privé informatie over jou. En dit systeem erop ingericht is om belangrijke beslissingen te nemen zoals het wel of niet verlenen van een lening van de bank. Dan wil je dat er zorgvuldig wordt omgegaan met die informatie. Dan wil je dat er bijvoorbeeld een controle op de juistheid van die informatie aanwezig is.
I, Robot?
“Ik ben fier op u! Nog maar 1 minuut!” klinkt er in je oren, terwijl je op je smartwatch kijkt wat je hartslag is. Na het rennen zie je in de statistieken dat je eigenlijk te weinig beweegt en ook nog te kort en onrustig slaapt. Wearables zijn steeds gewoner aan het worden. Waarschijnlijk heb je een mobiele telefoon bij je. En zeer waarschijnlijk is dit een smartwatch. Deze slimme apparaten weten inmiddels (bijna) alles van jou.
Het kan nog een stap verder. Er zijn al mensen die (rfid) chips onder hun huid laten implanteren om deuren te kunnen openen en om betalingen te kunnen verrichten. Rfid chips maken onder andere gebruik van de NFC (Near Field Communication) standaard. Je smartphone trouwens vaak ook. Communicatie tussen de rfid chip onder jouw huid en jouw smartphone is dus mogelijk. Jouw smartphone staat waarschijnlijk vol met apps die alle informatie aanwezig op die telefoon, delen met de makers van die apps.
Ray Kurzweil, Director of Engineering bij Google, zegt dat mensen in 2030 kunstmatig intelligent zullen zijn en dat wij als mens deels biologisch deels kunstmatig zullen denken. Ons brein zal worden aangesloten op de cloud. En Google wil je daar vast wel bij helpen. De komst van de cyborg mens is nabij. Deels mens, deels computer.
Het begin van het einde?
Grote namen als Elon Musk (die van oa. Tesla en SpaceX) en Stephen Hawking (die man moet je eigenlijk gewoon kennen) waarschuwen voor een groot gevaar, een gevaar zelfs groter dan dat van een atoombom. Zij waarschuwen voor de verdere ontwikkeling van kunstmatige intelligentie en voor computers die de mensheid gaan vernietigen. Eind juli riepen zij samen met oa. Apple mede oprichter Steve Wozniak de Verenigde Naties op om een verbod uit te roepen op wapens waar de mens geen controle over heeft.
“AI technology has reached a point where the deployment of [autonomous weapons] is – practically if not legally – feasible within years, not decades, and the stakes are high: autonomous weapons have been described as the third revolution in warfare, after gunpowder and nuclear arms.”
Wanneer mensen zijn aangesloten op de cloud is het een volgende stap dat mensen worden gecontroleerd vanuit de cloud. Als je verder fantaseert zou je zelfs kunnen denken dat mensen cyborg-soldaten worden. Maar misschien heb je dan teveel sci-fi films gezien.
“De ontwikkeling van volledige kunstmatige intelligentie kan het einde van het menselijk ras inluiden.” (Stephen Hawking )
Fantasie of niet: de roep een verbod op wapens die gecontroleerd worden door kunstmatige intelligentie en om voorzichtig om te gaan met de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie, kan je eigenlijk alleen maar steunen.
Wat denk jij? Hoe zie jij de toekomst van kunstmatige intelligentie? En zou jij je brein aansluiten op de cloud?
