De vierkante wereld van Minecraft is een levendige fantasiewereld waar alles nog gebouwd en onderzocht kan worden. Een prima omgeving waar jong én oud van elkaar leert en met plezier samenwerkt.
“Wat heb jij toch met Minecraft”? vroeg iemand me laatst. “Dat is wel echt iets voor nerds, hè?” Als je wilt begrijpen hoe de nieuwe Minecraft-generatie haast moeiteloos en zonder afgesproken regels kennis deelt, verdiep je dan eens deze populaire game. De Minecraft-experience reikt veel verder dan alleen de vierkante blokjes in-game en het hyperactieve mannetje – en sinds kort vrouwtje! – met een bijl of zwaard. Deze spelende kinderen en jongeren delen onbaatzuchtig hun enthousiasme, hun kennis en hun virtuele items met elkaar. Over tien of vijftien jaar zijn dit de nieuwe werkers, die ook in de zakelijke omgeving hun intrede doen. En met hen zullen ook de nieuwe verwachtingen over eenvoudig kennis delen, leren zonder leraar en zelf de lijnen uitzetten op het werk meer vanzelfsprekend worden. Ze laten nu al zien hoe het nieuwe leren eruit ziet met goede tips over leren en kennisdelen.
Second Life maar dan vierkant
Minecraft moet je niet alleen zien als de pc-game die in 2014 op de vijfde plek van de best verkochte games terechtkwam. Of de game die door bedenker Markus ‘Notch’ Persson in datzelfde jaar voor tweeënhalf miljard dollar aan Microsoft werd verkocht. (Zodat hij van gekkigheid niet meer wist wat hij met al zijn geld en vrije tijd moest doen, maar dat terzijde). Wat zo intrigerend en leerzaam is aan Minecraft, is de hele wereld die de gebruikers binnen én buiten de game zelf bouwen. Minecraft is eigenlijk – net als Second Life ongeveer tien jaar geleden – een grote zandbak waar je als gebruiker je eigen content maakt en je eigen wereld schept. Rondrennend met een bijl hak je stenen uit rotsen, planken uit bomen en verzamel je wol van schapen. Alles in een eenvoudig ogende pixelachtige wereld. Simpel. En tegelijkertijd zo veelomvattend. Je fantasie heeft geen grenzen. Je kunt in de game rondlopen op je eigen stukje Minecraft-aarde. Of je kunt samen met anderen bouwen aan een uitdagende, spannende omgeving. Niets is te gek. Wat is nu mooier dan je eigen creatieve bouwsels tot leven te brengen, net zoals je deed op de vloer met Lego-blokjes? Herinner je je nog Michael Ende’s boek ‘Het oneindige verhaal’ waar werkelijkheid en fantasie door elkaar lopen?
Geen gebruiksaanwijzing nodig
Het mooie aan Minecraft is niet alleen de wereld die de spelers samen in de virtuele omgeving maken. Maar juist de omgeving die ze gezamenlijk buiten de digitale zandbak creeëren is indrukwekkend en enorm leerzaam. Minecraft zelf komt eigenlijk nauwelijks met instructies. Zelfs over de meest basale kennis – hoe maak je nieuwe dingen, hoe bouw je een huis of grot, wat dóe je nu eigenlijk in Minecraft – is geen officiële handleiding beschikbaar. Je download het spel en dan zoek je het maar uit. En dat is precies wat ze doen: het zelf uitzoeken. Honderdduizenden Minecraft-spelers hebben op YouTube video’s gemaakt van hun gameplay. Ze laten je zien hoe zij aan de slag zijn gegaan en hun gebouwen bouwden, tegen de creepers vochten die ’s nachts Minecraft onveilig maken. Urenlang opgenomen plezier dat andere nieuwe spelers weer bekijken als handleiding om zelf ook in Minecraft hun wereld te bouwen.
Stampycat laat zien wat Minecraft leuk maakt
Neem bijvoorbeeld de video’s van Joseph Garret, bij zijn miljoenen fans beter bekend als stampylongnose alias Stampy cat. De drieëntwintig jarige Engelsman uit Portsmouth maakt ‘Let’s play Minecraft’-video’s op Youtube voor 6 tot 14-jarige spelers. Als een grote oranje kat leert hij – soms samen met zijn blauwe vriend iballistic Squid – iedereen hoe je Minecraft speelt. Stampy en zijn vrienden beleven spannende avonturen in Minecraft. Zo laat hij je zien wat je kunt bouwen, welke activiteiten je met je vrienden kunt ondernemen; kortom hij leert je op een educatieve manier zien hoe Minecraft werkt. En dat doet hij heel succesvol. De grotemensencijfers liegen er niet om: zijn meest bekeken video heeft meer dan 33 miljoen views. En meer dan vijfenhalf miljoen enthousiastelingen hebben zich op zijn kanaal geabonneerd.
Verwelkom het nieuwe leren
Dit is het nieuwe leren: niet in de studieboeken of uit handleidingen, maar hands on, gewoon online. En nog belangrijker: van elkaar. Geen leraar, baas of manager, maar betrokken mede-enthousiastelingen en fans. Anderen zoals jijzelf. Niet langer stilzitten in de klas, luisterend naar een leraar die je alles vertelt. Nee, je gaat zelf op zoek naar anderen die je heel praktisch laten zien hoe het werkt en wat je moet doen. En nog leuker, je kunt dat zelf ook weer laten zien, bespreken en delen met anderen. Door te reageren op video’s, verhalen, blogs en vragen te beantwoorden op fora. Iedereen doet het samen, er is niemand die alles weet. Iedereen is expert en draagt bij aan de Minecraft-experience: binnen en buiten de digitale game.
Meer lezen door games
De spelers leren door de miljoenen video’s op YouTube te bekijken, maar ook door old skool papieren boeken te lezen. Boeken als ‘The Ultimate player’s guide to Minecraft’ of het ‘Minecraft Redstone Handbook’ staan al maanden op verschillende bestsellerlijsten. Constance Steinkuehler, een games-onderzoeker aan de Universiteit van Wisconsin-Madison, onderzocht waarom jongeren die moeite hebben met lezen wél boeken over hun favoriete game verslinden. Zelfs wanneer deze boeken qua niveau eigenlijk een paar klassen hoger liggen, lezen ze met plezier. De reden? Ze zijn supergemotiveerd om de informatie over het onderwerp te begrijpen, ook wanneer ze verschillende woorden en zinsconstructies niet begrijpen. Ook Hannah Gerber, onderzoeker aan de Sam Houston State Universiteit, kwam tot dezelfde conclusie. Zo besteedden moeizaam lezende jongeren gemiddeld tien minuten per dag aan leesactiviteiten. Kregen ze echter de mogelijkheid om teksten te lezen over een gaming gerelateerd onderwerp dat hen werkelijk aansprak, dan schoot de gemiddelde leestijd omhoog naar zo’n zeventig minuten per dag.
To get kids reading and writing, give them a real-world task they care about. (John Dewey)
En zelfs meer schrijven
En enthousiaste gamers gaan niet alleen meer lezen. Geheel in stijl met de interactieve manier van het nieuwe leren, gaan veel gamers ook schrijven over hun favoriete game. Dat begint vaak met het geven van reacties op video’s, walk throughs of blogs over games. Maar meer dan eens raken ze geïnspireerd en ontwikkelen ze de zelfverzekerdheid om zelf ook blogs, handleidingen en forum-posts te gaan schrijven. Of lees eens de duizenden door jongeren zelfgeschreven fanfictie-verhalen op sites als FanFiction.net or Wattpad.
De oneindige wereld van Minecraft
Minecraft biedt de perfecte handvatten om leerlingen op een andere manier nieuwe vaardigheden te leren. En dan hebben we nog niet eens gekeken naar de uitgebreide mogelijkheden van MinecraftEdu, de speciaal op het onderwijs gerichte versie van Minecraft. Mijn zoektocht naar scholen in Nederland die Minecraft inzetten bij de lessen verloopt maar heel moeizaam. Ik heb het gevoel dat de game hier maar weinig wordt betrokken bij het onderwijs. Waar ligt dat aan, denk je? Of vind jij het eigenlijk onzin om digitale games in te zetten om vaardigheden aan te leren in bijvoorbeeld het basisonderwijs?
