De cirkel is rond

Het is altijd leuk om de artikelen van mijn medebloggers te lezen. Een glimlach om een meanwhile of een leuk nieuw inzicht over een (dacht ik) bekend onderwerp.  En soms.. schudt eentje je gewoon even wakker.

Circle.me

Zo las ik kort geleden het stuk Wees wat je leuk vindt: CircleMe van Andrea de Palm en meteen kreeg ik weer dat knijpende gevoel rond mijn maag. Het gevoel dat je bekruipt als je iets ziet of leest dat heel dichtbij komt en een soort nachtmerriegevoel oproept. En dat gevoel had ik eerder gevoeld en wel toen ik The Circle van Dave Eggers las (vertaald als De Cirkel). Het boek dat ook wel de moderne versie van 1984 van Orwell wordt genoemd.

App die heel veel belooft

CircleMe is een app; ‘the best way to keep up to date with all your live passions and interests’ (zoo, dat belooft nogal wat). Maar er is ook een website, een Google+-pagina, een Facebookpagina en een Twitter-account. Belangrijk aan het concept van CircleMe is dat je je interesses deelt met vrienden en kennissen die dezelfde interesses hebben. Door dingen te delen die je interessant vindt, gaan mensen weer dingen met je delen die zij interessant vinden en ontdek je (waarschijnlijk) nieuwe dingen die je ook leuk vindt.

En die beschrijving kwam akelig dicht in de buurt van de filosofie die in het boek door Eggers zo treffend en beklemmend beschreven is. Want een centraal thema in het boek is dat je alles moet delen.

Het begin

Het verhaal van Eggers begint met de eerste werkdag van de wat naiëve Mae Holland. Ze komt van een saai baantje op het platteland in een totaal futuristische omgeving van het grootste internetbedrijf ter wereld The Circle. Dit bedrijf klinkt als een samenvoeging van Google, Twitter en Facebook met spannende nieuw startups. Deze megalomane organisatie bestaat pas 6 jaar maar beheerst al een groot deel van het leven van de mensen die gebruik maken van internet en vooral social media.

Mae heeft via een studievriendin Annie dit baantje gekregen. Ze start als beginneling op de klantenservice, maar wordt door haar nieuwe collega’s als een VIP binnengehaald omdat Annie behoort tot de binnenste cirkel van 40 mensen die nauw betrokken zijn bij alle nieuwe ontwikkelingen van het bedrijf. Dit geeft haar meteen al het idee dat ze de baan niet waard is. Het gevoel dat ze misschien niet goed of bijzonder genoeg is om te werken bij deze fantastische organisatie blijft haar een groot deel van het boek achtervolgen en beïnvloedt wellicht een aantal van haar beslissingen.

De cirkel sluit zich

De Cirkel wil steeds meer nieuwe technologieën inzetten om een maatschappij te creëren waar misdaad en kindermisbruik niet voorkomen. Vanuit deze mooie, naïeve gedachte worden radicale eisen gesteld. Zo moeten politici 24 uur per dag een camera dragen, anders zijn ze niet meer geloofwaardig. Ook Mae laat zich meeslepen in deze race om steeds meer van zichzelf te laten zien. Mede aangemoedigd door alle volgers die haar laten voelen hoe belangrijk zij voor hen is.

Je voelt dat het boek naar een climax toewerkt, maar lange tijd wordt niet duidelijk welke kant het opgaat. Gaat Mae mee in alle ontwikkelingen, of luistert ze naar het handjevol tegengeluiden….

Waarom lezen?

Gedurende het hele boek leer je Mae nooit helemaal kennen, maar dat is niet storend omdat Eggers je weet aan te sporen om zelf te oordelen. Steeds als Mae voor een dilemma staat, voelt het alsof je zelf  voor dat dilemma staat. Wat moet ik doen? Wat zou ik doen? En ik weet niet of het in elke situatie wel zo makkelijk is om te zeggen wat je zou doen.

Voor mij was het lezen van dit boek een beklemmende en enerverende ervaring. Ik heb last van claustrofobie. Maar wie weet krijg jij dat gevoel helemaal niet en geloof je niet in het nabije-toekomstbeeld dat Eggers schetst. Maar kun je er echt voor instaan dat de toekomst er niet zo uitziet als de wereld in het boek van Eggers? Tenslotte merken we steeds meer hoe technologie ingrijpt op ons dagelijks leven en onze privacy. Als iemand dan verkondigt ‘Privacy is diefstal’ word je in ieder geval nieuwsgierig, toch?