Beter goed gejat dan slecht bedacht. Daarom een paar handige schrijftips op een rij waar ik zelf veel van heb geleerd. De meeste zonder bronvermelding, want soms weet ik ook niet meer wie de kip is en wie het ei. Ik word er in elk geval blij van!
Tip 1: schrijf zoals je praat
De eerste tip is van ‘ad man’ David Ogilvy. Over spreektaal wordt de laatste tijd veel gesproken, maar deze quote komt toch echt uit de jaren 60 of 70: “Write the way you talk. Naturally.” Ik houd van spreektaal en geloof dat je het voor elk bedrijf of product kunt gebruiken. Is deze schrijfstijl voor jou niet vanzelfsprekend? Oefenen, oefenen, oefenen.
Tip 2: schrijven is schrappen
Weet jij wie deze zin voor het eerst geroepen heeft? Ik niet (ik weet het niet en ik heb hem ook niet geroepen). Hetzelfde geldt voor ‘kill your darlings’. In elk geval zijn beide uitspraken waar. Soms is het moeilijk om afscheid te nemen van die ene taalvondst of woordspeling. Doe het toch maar.
Tip 3: van lezen leer je schrijven
Lees veel. Boeken bedoel ik en dan bij voorkeur literatuur of poëzie. Weet je niet waar je moet beginnen? Begin dan gewoon met dit blog (let even goed op bij het stuk over The Alchemist). En daarna: op naar de bieb, boekenwinkel of je eigen boekenkast voor inspiratie.
Tip 4: van luisteren leer je beter schrijven
Luister eens ongegeneerd een gesprek af. Hoor hoe mensen formuleren. Dit helpt je om minder in schrijftaal te schrijven. Dat maakt je teksten echt. Praat ook eens met je doelgroep. Luister naar hun verhaal en schrijf je tekst voor deze personen. Wedden dat je niet alleen een goede, maar ook een effectieve tekst schrijft?
Tip 5: schrijf voor je doelgroep
Veel mensen denken dat ze slim overkomen als ze moeilijke woorden gebruiken. Maar heeft de lezer jouw denkniveau? Als je wilt dat de gemiddelde Nederlander je begrijpt, zorg daar dan voor. Gebruik woorden die voor de meeste mensen gewoon zijn. Vermijd vooral vakjargon, of leg uit wat een term betekent als je deze niet kunt vermijden. Leer jezelf aan, om continu te denken in synoniemen. Mij helpt het.
Mijn persoonlijke tip: vind een goede coach
Begin je net, of ben je al een tijd bezig? Je kunt als tekstschrijver altijd iets bijleren. Wil je werken aan je schrijven, of van schrijven je werk maken? Zoek een enthousiaste coach die opbouwende feedback geeft waar je echt van leert. Zelf heb ik het geluk gehad het schrijven te leren van de betere reclamecopywriters van de jaren 90 en daar heb ik nog elke dag wat aan (al is het alleen al de les dat je feedback ook op een aardige manier kunt brengen). Nu ben ik zelf coach voor een aantal webredacteuren, maar op mijn beurt leer ik nog elke dag van feedback op mijn eigen teksten.
Heb jij nog leuke of goede tips om beter te leren schrijven? Laat ze weten. Ik ga de beste verzamelen.
16 comments
Schrijf zoals je praat? Die begrijp ik niet. Dat kom ik ontzettend vaak tegen en vind ik heel vermoeiend om te lezen: eindeloze zinnen, met talloze bijzinnen en komma's. Om over spreekwoorden die heel lelijk staan op papier (of scherm), maar te zwijgen. Tip 5 lijkt me overigens de belangrijkste. Ik heb vaak het gevoel dat mensen daar nauwelijks over nadenken. Ik vrees dat ik me daar zelf ook weleens schuldig aan maak.
Hoi Olivier,
Wat jij omschrijft, is precies waar ik ook moeite mee heb. Met 'schrijven zoals je praat', bedoel ik meer de tone of voice. Dus zinnen zo formuleren dat ze prettig lezen en zonder drie keer nalezen te begrijpen zijn. Als je letterlijk schrijft zoals je praat, wordt het een zooitje. Ik heb eerder een blog geschreven over schrijven in spreektaal: https://www.42bis.nl/2013/09/spreektaal-spreek-jij…
Misschien dat je daarmee begrijpt hoe ik het bedoel (zo niet, dan moet ik wat doen aan mijn begrijpelijkheid :-)
Hangt er natuurlijk helemaal van af wat je schrijft, met welk doel en waar je dat doet. Op mijn hobbyweblog is dat simpel. Eerder heb ik handleidingen geschreven voor een duidelijke doelgroep, te weten onderhoudsmensen in een staalfabriek. Eerste bladzij bullshit voor het management, dat ze maar weten welk een fantastisch product zij hebben aangeschaft. Vervolgens 10 bladzijdes voor geïnteresseerden, met de hoofdlijnen in een logisch en daarmee begrijpbare volgorde en de rest voor de techneuten die een probleem hebben en er niet uit komen. En alles maar 1x schrijven, zodat het lekker dun en daarmee aantrekkelijk is.
Zelf ben ik niet verpest door boeken. Voor het internet las ik nooit en daardoor ben ik dus ook niet beïnvloed of verpest. Schrijven zoals ik spreek is dan ook mijn enige manier. Bij het lezen haak ik direct af als het op een verhaaltje lijkt. Beginnen met 'Er was eens..' of bijvoorbeeld 'Marja stapte in de tram' zorgt ervoor dat ik wegzap.
Ik ben ook voor de Chinese manier van spreken en dus schrijven. Dus van groot naar klein. Eerst de hoofdzaken en dan pas de bijzaken. Chinezen worden gek van Europeanen die via allerlei omwegen en indekkinge eindelijk to the point komen. Zelf denk ik ook dat lezers afhaken als het te lang duurt en doorschuiven tot een plek waar ze verwachten dat er wel iets zinnigs wordt geschreven.
Maar omdat ik geen echte lezer ben vind ik ook dat een goede foto, een duidelijke tekening of grafiek meer zeggen dan 3000 woorden.
Dank je voor je reactie. Interessant die Chinese manier van spreken/schrijven. Daar ga ik me verder in verdiepen.
Leuk stuk! Aanvullende tip: neem de tijd, zodat je een tekst even aan de kant kunt leggen om er daarna weer met een frisse, kritische blik naar te kunnen kijken. Dit werkt bij mij altijd goed als methode voor het schrappen van tekst.
Hoi Mieke, neem de tijd is een heel mooie tip. Doe ik voor de blogs die ik schrijf voor 42bis ook. Op mijn werk merk ik dat er vaak geen tijd voor is. de oplossing is dan het 4ogenprincipe. Dus altijd iemand laten tegenlezen. Wat mij ook helpt is een tekst uitprinten of hardop voorlezen (voor mezelf). Ben benieuwd of meer mensen die voor het web schrijven de tijdsdruk herkennen.
Mooi stuk! Nog wat aanvullende tips:
– gebruik zo veel mogelijk actieve zinnen
– vermijd cliches
– verzin een sterke openingszin om de lezer je verhaal in te trekken
– zet de conclusie van je stuk bovenaan in de tekst en niet aan het slot
Hoi Peter, dank je voor de aanvullende tips. Actieve zinnen zijn een must. Helaas kom ik de lijdende vorm nog vaak tegen in teksten. Het is wel het eerste waar ik op hamer bij beginnende tekstschrijvers.
Clichés kunnen soms wel werken trouwens, maar het ligt eraan hoe je ze inzet. Kun jij een voorbeeld geven van wat jij bedoelt?
schrijftips waarvan je persoonlijke 'vind een goeie coach' is, en je dat dus zelf bent. Zou je aub 'advertorial' boven dit stuk (vol dooddoeners die al 10.000 keer beter uitgelegd zijn) willen zetten?
Beetje onzin Richard. Ik content (nieuw werkwoord) me wat af. Dat maakt niet dat ik anderen niet zou kunnen adviseren om content serieus te nemen. Dat is een – hele saaie – ad hominem.
Mwah Xaviera, het is inhoudelijk ook wel heel erg beknopt en gemakkelijk geschreven. Een stuk dat ik (en ik neem content ook héél serieus en content ook wat af) echt al heel vaak in een of andere vorm (meestal uitgebreider) gelezen heb.
En ja, volg inderdaad een workshop contenten of ga bij iemand in de leer, prima tips. Maar het streek mij dus flink tegen de haren in dat iemand een schrijf'coach' aanraadt en dat zelf is. (ja, ik heb sowieso al iets tegen al die coaches tegenwoordig).
Ondoordacht en op de man? Misschien wel. Subtiliteit is niet mijn sterkste kant.
Ik ken Tanja niet, en als ik het goed begrijp is ze geen freelance coach is en 'hengelt ze niet naar werk' (het gevoel dat mij triggerde). Misschien ligt het ook aan mij dat ik dat gevoel kreeg bij het lezen van dit stuk, misschien ben ik de enige die de moeite neemt vanuit dat gevoel te reageren.
@richard > ik zou best willen dat het allemaal zo voor de hand liggend was. Maar er gaat dagelijks een hele vette bak content van anderen door mijn handen en ik kan u melden dat het allemaal veel minder voor de hand liggend is dan jij stelt. Dat Jij dat vindt, staat vast (want zeg je zelf) dat het ook feitelijk zo is > nah.
En idd ze is geen freelancer, maar dat is besides the point, leek me namelijk an sich niet relevant om de reden die ik al genoemd had (ad hominem).
Hoi Richard, bijna niet meer nodig om zelf te reageren, maar goed dat je ondertussen weet dat ik geen freelance coach ben. Het is dus geen reclame voor mijzelf (dat is overigens van oorsprong mijn vak dus in dat geval had ik het heel anders aangepakt). Ik meen oprecht dat mensen die graag (beter) willen leren schrijven veel kunnen leren van een coach, of hoe je dat dan ook wilt noemen.
Bedankt voor jullie uitleg, en mea culpa, om het maar in het latijn te houden. Weer een lesje 'niet altijd uit je eigen gevoel roepen' geleerd.
Nog een coach nodig, Richard? :-)
Wellicht is Nieuwsmaker.NU een handige hulp voor U
Comments are closed.