Sinds ik een klein copywritertje was, geloof ik al in spreektaal. Als reclamecreatief leer je dat vanzelf met de vele radio- en televisiecommercials. Maar ook voor andere teksten was het altijd mijn favoriete tone of voice. Hoe schrijf je in spreektaal maar hou je het netjes?
Lang geleden toen ik nog geen webredacteur was maar een copywriter voor reclamecampagnes heb ik geleerd dat je met je doelgroep in gesprek moet gaan. Je hebt een boodschap – net woord voor product – te verkopen. Dat doe je niet door te zenden, maar door een wederkerige relatie op te bouwen (dat laatste heb ik geleerd tijdens de lessen PR van dhr. Moeskops). En dan vertik je het wel om formele zinnen in te tikken.
‘Spreekschrijven’, hoe doe je dat?
Steeds vaker lees ik over spreektaal. Zelf predik ik al sinds jaar en dag het schrijven van aansprekende teksten en dan kom je al snel bij spreektaal terecht. In de praktijk merk ik dat het voor veel tekstschrijvers nog niet makkelijk is om een stuk te ‘spreekschrijven’. Want, tja, eh, nou, zeg, weet je, nou, dat bedoel ik dus, zeg maar.
Het geheim
Het is natuurlijk geen geheim, maar de kracht van ‘spreekschrijven’ is vooral dat je niet letterlijk schrijft zoals je spreekt. Misschien heb je ‘m al door, want als je dat doet dan kan het gewoonweg geen prettig lezende tekst meer worden. Het gaat om het volgende: schrijven is vaak zenden en praten is communiceren. En communiceren is je inleven in degene met wie je praat.
Experiment
In een gesprek reageer je op je gesprekspartner. Je voelt aan wat hij of zij voelt, hoe de ander reageert en je merkt wat van jou verwacht wordt. Dat heet empathisch vermogen. Het probleem met schrijven is dat je doelgroep niet tegenover je zit. Maar je kunt natuurlijk altijd doen alsof. Het volgende experiment zou ik wel eens uit willen voeren:
Zet een groep tekstschrijvers in een zaal met hun doelgroep. Laat ze in gesprek gaan over het onderwerp van de tekst en daarna de tekst schrijven. Ik durf mijn spaargeld erop in te zetten dat vrijwel elke – zelfs middelmatige – tekstschrijver een geweldige tekst schrijft. De reden is dat tekstschrijvers met hun doelgroep praten en daardoor hun behoeftes of probleem begrijpen. Zo weten ze wat ze willen weten en dus wat ze moeten schrijven. Je kunt niet voor elke tekst je doelgroep opzoeken, maar je kunt wel denkbeeldig in gesprek met ze gaan.
Ga in gesprek met je lezer
Sluit je ogen en stel je de situatie voor van de doelgroep van je tekst. Daarbij kan het je helpen om een gesprekje te voeren over het onderwerp. Bij een potje pindakaas is het vrij makkelijk om de situatie te begrijpen. Alhoewel ik geen pindakaas lust, begrijp ik dat moeders willen dat hun kinderen gezonde dingen binnenkrijgen en dan liefst ook nog hun bord leeg eten. Wat ik bijvoorbeeld niet begrijp, is waarom mensen heel veel geld lenen om een auto te kopen.
In zo’n geval stel ik me daarom de volgende situatie voor: een modaal gezin met kinderen woont in de polder. Ze hebben een drieling en die moet elke dag naar de kleuterschool in een dorp 25 km verderop. Ik vraag aan de ouders: “Wat is het probleem?”, en zij vertellen mij: “Ons spaargeld is opgegaan aan de verbouwing van ons huis toen de kinderen kwamen. En onze auto was al oud en nu doet ie niks meer.” Nu begrijp ik de noodzaak voor de lening.
Zorg dat het leesbaar blijft
Je begrijpt nu: spreektaal gaat over de dialoog met de doelgroep. In een gesprek probeer je te begrijpen wat de ander zegt, wat de ander bedoelt. Omdat je tegenover een wit vel zit, moet je dat zelf bedenken. Probeer het gewoon een keer. Sluit je ogen, ga het denkbeeldige gesprek aan en je merkt dat het beter gaat. Je gaat er in elk geval minder formeel van formuleren. Een andere tip daarbij is om je tekst vervolgens hardop voor te lezen, voor jezelf. Ja, dat klinkt letterlijk raar. Dus ga desnoods op de plee zitten.
Trek je lezer naar het eind van je tekst
Misschien ben je huiverig voor spreektaal. Je organisatie wil het niet. Of je denkt zelf nog steeds dat het raar is. Probeer het eens uit. Je zult zien dat het je teksten prettiger maakt om te lezen. En een tekst die lekker leest, wordt vaker uitgelezen. Zo heb je in elk geval je persoonlijke doel bereikt. Want stel je eens voor dat je gesprekspartner halverwege zegt: “Nou, ik ga maar eens haar huis. Succes met je potje pindakaas!”
Tekstschrijvers mogen zich overigens aanmelden voor het experiment :-)
4 comments
goedemorgen Tanja, ik had even een schrijfdip! maar dankzij dit artikel zit er weer beweging in!:-) Dank u… fijne werkdag greetz Nathalie
Hoi Nathalie, late reactie… maar leuk om te horen dat je weer door kon!
Groeten Tanja
Heb je veel spaargeld :-)
Een van de moeilijkste dingen is om je in te leven in een doelgroep waar je zelf niet in zit. Dat is in ieder geval mijn eigen ervaring (je blijft toch denken vanuit je eigen situatie / persoon / demografie).
En dan is de enige oplossing luisteren. luisteren en observeren in de praktijk. Ik zou minder snel het gesprek aan gaan. En er zijn maar heel weinig mensen die dit doen. Dus als je je wilt onderscheiden…….
Maar helemaal eens! Met dezelfde taal spreken als je degene voor wie je spreekt. Eigenlijk heel vanzelfsprekend, raar eigenlijk dat je hier over moet schrijven……..Hopelijk lezen alle banken ook dit blog :-)
In gesprek gaan met je lezer is inderdaad niet makkelijk. Je blijft als snel in je eigen belevingswereld hangen. Dat wil ik juist doorbreken. Over het hoe, daar breek ik mijn hersens nogal eens over. Want hoe goed communities en onderzoeken ook zijn, als tekstschrijver zit je niet aan tafel maar lees je een rapport. Dus het is zaak om als tekstschrijver live in gesprek te raken met de bezoekers van het medium waar je content voor maakt.
Comments are closed.