Internet is leuk, vinden de Nederlandse jongeren. Maar liefst 91% van de jonge internetters in Nederland is in 2010 actief op sociale netwerken zoals Hyves, Twitter en Facebook. Dat blijkt uit een onderzoek van het CBS. Daarmee lopen we in Europa voorop. Helaas gebruiken jongeren het internet ook steeds vaker voor een andere geliefde bezigheid: pesten. Soms met dramatische gevolgen.
Tussen plagen en pesten zit een verschil. Plagende kinderen zijn aan elkaar gewaagd. Eerst doet de een iets vervelends en de volgende keer is het een ander. Met pesten is dat anders. Pesten is bedreigend. De pester kleineert, vernedert en scheldt iemand uit die niet in staat is zichzelf voldoende te verdedigen. Maar ook tussen live pesten en online pesten zit een verschil. Pesten via internet doet misschien nog meer pijn. De gepubliceerde teksten blijven staan, met een beetje pech voor altijd. Bovendien is de afzender vaak anoniem. Nogal laf, dus.
Pesten bij mij in de buurt
Ik val zelf onder de ‘Nederlandse jongeren’. Ik ben 18 en zit nog op school. Je zou zeggen dat mijn klasgenoten (allemaal tussen de 18 en 24 jaar) inmiddels wel over de gemiddelde pestleeftijd zijn heen gegroeid. Maar nee. Een meisje vertelde laatst een persoonlijk verhaal aan de klas. De meesten vonden dat dapper en stoer. Een klein groepje vond het lachwekkend. Er werd onmiddellijk een Twitter-account aangemaakt met een rare accountnaam en haar echte naam erboven.
Belachelijk gemaakt
Vervolgens werd alles wat ze deed uit haar naam getwitterd. Als ze naar de wc ging stond dat op Twitter. Als ze een vraag had, stond dat op Twitter. Ontzettend flauw, maar ook pijnlijk voor haar. Toen ze erachter kwam, voelde ze zich onwelkom en belachelijk gemaakt. En had ze spijt dat ze haar verhaal gedeeld had. Ze moet maar tegen een grapje kunnen, vonden de pesters. Maar uitleggen wat er zo grappig aan was, konden ze niet.
Mogelijkheden
In het bovenstaande geval – dat overigens door de studiebegeleider is opgelost – was het niet moeilijk om te achterhalen wie er achter het fake Twitter-account zaten. Maar dat is niet altijd zo. Het gemak en de anonimiteit van internet hebben de grenzen van het pestgedrag verlegd. In alle opzichten. Als je op school wordt gepest, ben je thuis ook niet meer veilig. Via je computer gaat het pesten gewoon door.
Soorten online pesten
Online pesten gebeurt op verschillende manieren; via social media, fora, chatprogramma’s zoals MSN en zelfs de reviewmogelijkheid van webwinkels of rechtstreeks per mail. In 2005 werd 1 op de 5 leerlingen wel eens via internet gepest. Tegenwoordig zijn dat er 2 op de 5. Dat blijkt uit een dossier van het Nederlands jeugd instituut. Pesten op internet zit dus in de lift. En het is niet eenvoudig om er wat aan te doen. Al helemaal niet als je niet weet wie erachter zit.
Telefoonterreur
Zo verscheen er niet zo lang geleden een erotische tekst over een meisje op een sekssite, compleet met haar naam en telefoonnummer. Het 10-jarige meisje en haar ouders werden daarna voortdurend gebeld door hijgende jongens en mannen. Pas na negen maanden telefoonterreur bleek dat drie klasgenootjes van het meisje uit groep 7 de tekst op de sekssite hadden geplaatst.
Er zijn talloze manieren te bedenken om een ander via internet het leven zuur te maken. Foto’s van diegene bewerken of voorzien van gemene teksten en online zetten, bijvoorbeeld. Maandverband, condooms, erotische tijdschriften of hondenvoer bestellen en naar het adres van het slachtoffer laten sturen. Rare teksten uit zijn of haar naam op fora plaatsen. Of simpelweg: schelden. Wat dat met degenen doet die het overkomt verschilt natuurlijk, maar bijna altijd worden ze er onzeker en ongelukkig van.
Tim Ribberink
Onlangs maakte Tim Ribberink een einde aan zijn leven, omdat hij zijn hele leven bespot, getreiterd, gepest en buitengesloten werd. Dat schreef hij in de afscheidsbrief aan zijn ouders. Hij zag geen uitweg meer. Op de basisschool werd hij gepest, maar toen hij naar het voortgezet onderwijs ging dacht iedereen dat het pesten over was. Maar het ging door, via internet. Pestkoppen treiterden Tim via social media en bespotte hem op de recensiewebsite voor horecagelegenheden. Hij werkte naast zijn studie bij een ijssalon en via de beoordelingssite schreven de treiteraars nare dingen over hem uit zijn eigen naam, zoals ‘Ik werk hier en ik ben een loser en een homo’.
Stop het pesten
Door een gedeelte van de afscheidsbrief in de rouwadvertentie te zetten willen de ouders van Tim pesten onder de aandacht brengen. Ze hopen op deze manier veel mensen aan te sporen door goed na te denken. En het probleem van (online) pesten tegen te gaan. Heel Nederland heeft inmiddels de advertentie gezien en op social media geven miljoenen mensen hun mening. Ook op scholen wordt door de dood van Tim meer aandacht aan pesten besteed. Maar helpt dat echt? Of moeten er gewoon harde sancties volgen op online pestgedrag?
Is pesten op internet strafbaar?
Op dit moment is er geen wetsartikel dat fysiek pesten of pesten op het internet strafbaar stelt. Dit komt omdat er verschillende opvattingen zijn over de definitie van pesten. Daarom wordt er gebruik gemaakt van bestaande artikelen uit het wetboek van strafrecht. De Artikelen voor Belediging, Bedreiging, Mishandeling, Stalking, Ontucht en Schennis der Eerbaarheid bijvoorbeeld. De straffen die daders voornamelijk opgelegd krijgen zijn taakstraffen en geldboetes. Dit gebeurt alleen als er een melding of aangifte is gedaan en daar is bewijs voor nodig zoals een schermafdruk van een webpagina. Voor je 14e jaar zijn de ouders verantwoordelijk en aansprakelijk en kun je geen aangifte doen van pesten.
Voorkomen
Internet is leuk en dat moet zo blijven. Voor slachtoffers van online pesten is internet helemaal niet leuk. Voor hen is het bedreigend. Een communicatiekanaal dat hun belagers op ieder moment de mogelijkheid geeft hen voor schut te zetten. Tim Ribberink is niet de eerste die zelfmoord heeft gepleegd omdat hij via internet werd gepest. Daarom moet er iets bedacht worden om het tegen te gaan. Het helemaal voorkomen kan waarschijnlijk niet, offline pesten is immers ook niet volledig uit te roeien. Ik denk dat het wel mogelijk moet zijn om het te verminderen. Bijvoorbeeld door het online pesten strafbaar te maken. Of een online aangiftepunt te creëren waar structureel pestgedrag gemeld kan worden, door administrators extra aandachtig op pestgedrag te laten screenen en door het melden van pestgedrag laagdrempelig te maken. Bijvoorbeeld door een Pest-me-niet knop op te stellen op fora. Dan is het niet de bedoeling dat iedereen dat kan zien maar dat het naar een bureau gestuurd wordt die dat bij kan houden. Hoe denk jij dat online pestgedrag verminderd kan worden?
4 comments
Wow, wat een mooie bijdrage aan de discussie over pesten en internet.
Door kinderen die pesten internet af te nemen voor persoonlijk gebruik. Een jaar lang geen telefoon, alleen voor school op de computer en in je vrije tijd verplicht helpen in een verpleeghuis.
Lijkt me een lastige oplossing/sanctie. De meeste kinderen hebben internet toch nodig om hun schoolwerk te kunnen doen, scholieren en studenten zeker. Heb het idee dat de pesters geen flauw benul hebben wat ze aanrichten. Misschien dat een schokkende SIRE-campagne helpt, die laat zien hoeveel je pijn je iemand met een flauwe grap kunt doen.
Vaak is er een iemand die de zaak in beweging brengt. De rest zijn meelopers. En doen mee omdat ze bang zijn zelf onder vuur te komen liggen.
Met dat als uitgangspunt is een andere aanpak terug te lezen op: http://www.omdenken.nl/praktijk/casusarchief/615.
Het waarheidsgehalte heb ik niet gecontroleerd. Ook heb ik het zelf nooit uitgeprobeerd. Maar ik ben wel gecharmeerd van de denkwijze – weer eens wat anders dan dreigen met allerhande strafmaatregelen.
Comments are closed.