Het internet is geweldig. Nog nooit hebben we de beschikking gehad over zo veel informatie en zulke geavanceerde communicatiemiddelen. Maar zo’n tijd van overvloed vraagt ook om manieren om met die overvloed om te gaan. Om niet kopje onder te gaan in de oceaan van informatie moeten we informatie bewust gaan consumeren, op ‘informatiedieet’, zo betoogt Clay Johnson in zijn boek Infominderen.

Eerst maar even een beetje kritiek. Clay Johnson heeft zijn wortels in de Amerikaanse (Democratische) politiek en hij haalt veel van zijn voorbeelden daar vandaan. Nadeel daarvan is dat de Amerikaanse media en politiek (gelukkig) nogal verschillen van onze situatie en dat delen van Johnsons betoog de vertaling naar onze cultuur dus niet overleven.

Een puinhoop, maar het doorspitten waard

Verder opent het boek niet echt met een centrale vraag en springt het vervolgens ook nogal van de hak op de tak. Er komt van alles voorbij: internetverslaving, het vermeende veranderen van ons brein door internet, fitties tussen Android- en Applefans, et cetera. Zelfs de Dreyfus-affaire wordt er nog even bijgesleept.

Infominderen is dus een beetje een puinhoop van een boek. Maar toch is het de moeite van het doorspitten waard.
Johnson presenteert bijvoorbeeld het idee van de ‘informatiepiramide’.

Haal je informatie van de bodem

Informatie begint als ‘ruwe informatie’ en wordt, op weg naar de top van de piramide, steeds verder bewerkt. Een voorbeeld: een ooggetuige ziet een overval gebeuren. Dat is de bodem van de piramide. Een journalist interviewt de ooggetuige en stuurt zijn bericht naar een persbureau, de volgende twee niveaus. Van daar gaat het naar de nieuwsmedia, die het bericht herschrijven, aanvullen en van een kop voorzien die veel bekijks zal trekken. De meeste media geven ook nog een ideologische spin aan het nieuws, door bijvoorbeeld de nadruk te leggen op de huidskleur van de dader of een verband te leggen met bezuinigingen op justitie.

Columnisten, twitteraars en ander tuig

Vervolgens gaan columnisten, twitteraars en ander tuig met het verwerkte nieuws aan de gang en voegen er hun interpretatie aan toe.
Nu zijn we op de top van de piramide, waar mening en feit (of berichtgeving en aandachttrekkerij) nauwelijks meer van elkaar te onderscheiden zijn en waar vooral op onze onbewuste emoties gewerkt wordt. Dat is de ‘ongezonde’ informatie waar je je, aldus Johnson, verre van moet houden.

Een gezond informatiedieet

Hij vat de essentie van zijn betoog zo samen:

Een gezond informatiedieet wil zeggen dat je afziet van te sterk bewerkte informatie. Je probeert voortdurend de handelaren in rommelinformatie uit de consumptieketen te filteren. Dat wil zeggen dat je […] voortdurend je best doet om de afstand tot de dingen die je onderzoekt weg te nemen. Door je consumptie te richten op de onderkant van de infopiramide zit je dichter op de feiten.

Mentale ecologie

Als je je informatie ‘hoog’ uit de piramide betrekt ben je bovendien ook vatbaarder voor beïnvloeding en ‘spin’. Enigszins dramatisch concludeert Johnson:

Een informatiedieet is niet alleen goed voor jou. Het juiste dieet volgen is een sociaal doel om een betere mentale ecologie te bereiken. Dan is de samenleving beter bestand tegen minachting en haat, en de tragische consequenties van die emoties.

De vraag waar ik mee blijf zitten is: is dit nu speciaal iets dat voor onze tijd geldt, of is het altijd al zo geweest?

0 Shares:
Dit artikel is 2.557 keer gelezen