De toekomst van de krant en journalistiek. Er wordt veel en vaak over gepraat. Ook tijdens het debat uitgePERSt, dat dinsdag 19 juni plaatsvond in Amsterdams debatcentrum De Balie. “Het zijn spannende tijden”, zei gespreksleider Eppo van Nispen tot Sevenaer tegen een zaal vol journalisten en media-experts. Levert zo’n discussie nog interessante conclusies op?
Voor wie dat het liefst zelf bepaalt: het gehele debat is hier na te zien. Voor wie meer van samenvattingen houdt, volgt hier een kort overzicht van de avond, die was georganiseerd met Red de Pers. Kent u hem nog? De gratis kwaliteitskrant waar op 30 maart de stekker uitging. Ex-hoofdredacteur Ben Rogmans wilde tijdens het debat eigenlijk de herstart van De (online) Nieuwe Pers bekendmaken. Maar, is zijn pijnlijke conclusie, er is geen financier. Is die er maandag 25 juni nog niet, dan stopt het wat hem betreft. Kortom, wie kan een paar ton missen?
Wat de gek ervoor geeft
Een groot deel van het debat gaat over geld. Niet over de techniek: met tablets en smartphones lijkt die klaar voor de grote overstap naar digitaal nieuws. “Maar”, vraagt Rogmans zich af, “welke gek betaalt nog voor nieuws?” Websites als nu.nl en nos.nl bieden het gratis. Dat maakt het er niet makkelijker op voor de kwaliteitsjournalistiek. Bovendien: de kranten zijn er nog, en ze verdienen vooralsnog meer geld aan advertenties dan websites doen. Misschien is de noodzaak om helemaal online te gaan er nog niet.
Voorbij Mad Men
Maar die noodzaak komt zeer binnenkort wel, toont Joris van Heukelom, oud-directeur van Sanoma Digital. Tussen het Mad Men-tijdperk en het jaar 2000 groeiden de advertentie-inkomsten elk jaar. Nu, tien jaar later, zijn die teruggezakt tot het niveau van voor 1960 en dalende. Volgens hem moeten de merken, de kranten, op de schop. Hij noemt een methode die vaker wordt genoemd in dit debat: het Spotify-model. Betalen per artikel. De gedachte: op een bepaald moment bevredigen scoopsites als nu.nl ons niet meer. En zijn we best bereid te betalen voor kwaliteit, mits we zelf precies kunnen bepalen wat dat is.
Gossip en highbrow
Er wordt nog meer gepraat over geld. Journalist Mark Koster stelt dat de grote massa alleen nog wil betalen voor Ruud en Estelle (gossip) en financieel nieuws (highbrow). Alles wat daartussen zit, heeft het moeilijk. Journalist Heleen van Lier – de enige vrouw die aan het woord komt – noemt de informatie over social media-gebruikers als inkomstenbron: daarvoor willen adverteerders graag betalen. Volgens haar is goede journalistiek deelbare content en moeten advertentie-inkopers daarop inspelen.
Creatieve destructie
Maar wat vergen deze onzekere tijden van een journalist? Volgens Van Heukelom is de journalist van de toekomst een ondernemende community builder die de kunst beheerst van het digitale verhalen vertellen. Van Lier beaamt dat: een journalist moet zijn publiek opzoeken en communities bouwen rond een specialisme. Koster heeft het over creatieve destructie, waarop straks nieuwe bloemen zullen bloeien. Allen geloven in de kansen voor de nieuwe journalist. Maar hoe die er precies uitzien, daar vinden we ook in dit debat het antwoord niet op. Zoals de gespreksleider al zei: het zijn spannende tijden.
