Communicatie wordt verschillend gedefinieerd. Deze uitleg sprak mij wel aan: ‘een ongehinderde verbinding tussen mensen ten behoeve van het overdragen van meningen, gedachten, ideeën en gevoelens.’ In deze uitleg vind ik vooral het ‘ongehinderde’ interessant. Want wat als je gehinderd bent door een lichamelijke beperking en bijvoorbeeld doof of slechthorend bent? Een feelgood nieuwsfeit is dat de huidige techniek steeds meer mogelijkheden biedt om communicatiebarrières weg te nemen, ook in communicatie tussen horende- en dove of slechthorende mensen.
Hoewel de benoemde percentages verschillen, is vrijwel iedereen het er over eens dat non-verbale communicatie (zoals gezichtsuitdrukking, lichaamshouding en oogcontact) in persoonlijk contact veel belangrijker en doorslaggevender is dan de gesproken woorden.
Veel verder dan de interpretatie van deze uiterlijke signalen komt men over het algemeen niet op het moment dat er sprake is van een taalbarrière. Maar, anno 2012 biedt de techniek meer mogelijkheden dan ooit om communicatie tussen horenden en slechthorenden of doven mogelijk te maken, ook in offline, persoonlijk contact.
Taalbarrières zijn passé
Communicatie kan gehinderd worden door verschillende factoren. In sommige gevallen zullen dit praktische factoren zijn, vaker menselijk, maar in veel gevallen is er sowieso sprake van een taalbarrière. Een situatie waarin mensen elkaar niet begrijpen op basis van taal. Als er een barrière ontstaat door verschillende moedertalen biedt bijvoorbeeld een woordenboek of een vertaal app eventueel uitkomst. En het mooie is: dit soort mogelijkheden zijn nu ook beschikbaar voor gebarentaal.
De Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) en de Nationale Hoorstichting gaan uit van ongeveer 1,5 miljoen doven en slechthorenden in Nederland en veel van hen spreken gebarentaal. Gebarentaal is echter lastig te interpreteren voor hen die het niet spreken omdat er bijvoorbeeld geen woorden te herkennen zijn. Ook hiervoor zijn inmiddels moderne oplossingen ontwikkeld. Online vind je bijvoorbeeld super handige websites zoals dit online gebaren woordenboek dat woorden uitbeeldt in filmpjes. Daarbij kun je zelfs nog kiezen uit allerlei verschillende talen. Maar, ook op je smartphone zijn er apps die je op weg kunnen helpen.
Apps voor doven en slechthorenden
Het Nederlandse Gebarencentrum heeft bijvoorbeeld vorig jaar iSignNGT gelanceerd voor iOS. Deze is helaas alleen voor iPhones beschikbaar, maar de gebruikers ervan zijn lovend. Voor iedereen toegankelijk is de oplossing Mobile Signs, ontwikkeld door Mobile Signs en Vodafone. Deze oplossing werkt perfect zowel via de webbrowser als via de mobiele interface, zonder dat je er een applicatie voor hoeft te downloaden. Beide tools zijn handige oplossingen die kunnen helpen bij spontane situaties. Het enige lastige blijft, net als bij verschillende moedertalen, dat je de gebaren woord voor woord zal moeten opzoeken. Maar ook hier is een mogelijke oplossing voor in zicht.
Computer MyVoice leest gebarentaal
Om gesprekken tussen horenden en niet- of slechthorenden soepeler te laten verlopen hebben Amerikaanse studenten MyVoice ontwikkeld. Een prototype apparaat dat gebarentaal om kan zetten in gesproken taal en vice versa. Met behulp van een camera herkent het apparaat Amerikaanse gebaren en zet deze vervolgens via de luidspreker om in gesproken taal. Andersom werkt dit ook. Wanneer iemand een boodschap inspreekt in de microfoon zet MyVoice dit vervolgens om in gebaren, die op de display worden afgespeeld. Het is nog een prototype en er wordt op dit moment hard gewerkt aan de optimalisatie ervan. De computer beschikt op dit moment alleen nog over Amerikaanse gebaren, maar ook andere gebarentalen zullen in de toekomst geen probleem moeten vormen.
Beperkend, maar niet beperkt
De huidige mogelijkheden duiden op rooskleurige ontwikkelingen in de toekomst. Hinderlijke factoren in communicatie kunnen echter ook van menselijke aard zijn. Daar biedt de techniek helaas geen oplossing voor. Mogelijk slaan de huidige technische oplossingen echter wel bruggen. En hopelijk zal het voor iedereen duidelijk zijn dat het feit dat iemand gebarentaal spreekt niets zegt over hem of haar als persoon. Of een nóg erger vooroordeel: over zijn of haar verstandelijk vermogen.
Vanuit dit oogpunt wil ik afsluiten met de volgende filmpjes van stichting De Verbinding met als thema: gebaren zeggen meer.
Ik ben benieuwd of jullie begrijpen wat er in deze filmpjes gezegd wordt.
httpv://www.youtube.com/watch?v=ABqQSqqHQX0
httpv://www.youtube.com/watch?v=SZbV7LyHLlU
Bekijk hier wat ze eigenlijk zeggen.