Heeft robotjournalistiek de toekomst?

Journalist worden. Het is een droombaan voor velen. Of moet ik zeggen: was? Tegenwoordig komt de concurrentie voor de scherpe pen uit een onvoorziene hoek.

Algoritmes

Met hoge verwachtingen en een laag inkomen begon ik twintig jaar geleden aan de studie journalistiek. En een typemachine. Computers waren destijds een luxe die weinigen zich konden veroorloven. In de jaren erna schafte de school langzamerhand wat computers aan. Voor ons waren het veredelde typemachines, en werkelijk niemand voorzag de vaart waarmee de technologie ons leven zou gaan beheersen. En, nog veel gekker, ons vak. Een nieuwsbericht leren schrijven leert de toekomstige generatie journalisten waarschijnlijk niet meer; daar zijn algoritmes voor. En verdomd goede ook, blijkbaar. Met name de ‘datadriven’ gebieden, zoals economie (beleggingsnieuws) en sport (uitslagen) lenen zich uitstekend voor deze aanpak.

Prima voor het eerste nieuws

Is het erg dat computers het werk van journalisten overnemen? Sterft het beroep uit? Nee, en nee. Het is in het geheel niet erg dat bedrijven als ‘Narrative Science’ nieuws produceren. Sterker nog, zeker als er veel data te verwerken zijn, doen robots dat beter dan mensen. Alle voetbaluitslagen sinds 1950? Welke journalist heeft dat paraat? Een fluitje van een cent voor een algoritme. Bovendien, als een goede journalist wordt gevraagd om op metaniveau templates te maken, zijn we met zijn allen niet zo slecht af ook. Voor de eerste nieuwslaag, dan. Daaronder versta ik het oppervlakkige nieuws, dat de primaire nieuwshonger stilt. Zoals sites als nu.nl en bladen als Spits dat doen. Zelfs de restaurantkritieken die deze computers samenstellen op basis van de klantenbeoordelingen op internet, kunnen nog door de beugel.

Maar een Pulitzer Prijs?

Maar het beroep journalist sterft niet uit. Omdat er naast de primaire nieuwshonger ook altijd een behoefte bestaat aan duiding, (historisch) perspectief en humor. Aan stijl. Waarmee niet gezegd is dat het beroep niet transformeert, dat doet het wel degelijk. Maar dat ligt meer in het verlengde van het nieuwsaanbod – dat verschuift ook. Letterlijk. Kranten krijgen (of hebben?) een plek in de marge, maar gaan daar voorlopig niet weg.

Opiniebladen blijven ook. Op welke platformen ze hun nieuws en achtergronden aanbieden in de toekomt, dat hangt samen met de ontwikkeling in de technologie. De journalist kan de elementen voor zijn verhaal op veel meer plekken vinden dan vroeger en dat is een immens voordeel. Niet alleen kan hij de algoritmes inzetten voor zijn eigen artikel, hij kan ook verbanden leggen, conclusies trekken, navraag doen, in de materie duiken en zijn journalistieke instinct gebruiken.

Computers en algoritmes zijn goed in staat artikelen te produceren, dat neem ik direct aan. Maar ik zie nog geen primeur uit een computer komen. En een Pulitzer Prijs, zoals Kristian Hammond beweert? Misschien. Zodra de beoordeling van de ingezonden artikelen ook wordt overgelaten aan computers.