Bij elke lezer past een ander soort tekst. In deze volgorde, want een tekstschrijver moet rekening houden met de lezer, niet andersom. Een van de eerste dingen die de tekstschrijver zich moet afvragen, is wat de toon is waar hij mee moet schrijven. Welke toon verwacht de lezer? Wat is het effect van een gekozen toon?
Krant
Als voorbeeld neem ik de krant. In een krant staan heel veel verschillende artikelen. Deze artikelen zijn niet allemaal door dezelfde schrijver geschreven. Toch is er een duidelijke regelmaat te vinden, die past bij de verwachting van de lezer, en een drempelverschil als gevolg heeft.
Neutrale stijl
Alle nieuwsartikelen, die puur ‘het nieuws’ bieden, zijn in dezelfde stijl geschreven. Deze stijl, die (afhankelijk van de krant) vaak vrij neutraal is, maakt dat élk nieuwsbericht voor elke nieuwslezer even prettig te volgen is. Het gaat in deze artikelen namelijk puur om de lezer en het nieuws, de schrijver is hier even ondergeschikt aan. Prettig, want zo hoef je niet te stoppen met een baanbrekend nieuwsartikel, omdat de schrijfstijl voor jou toevallig niet lekker wegleest. De drempel is voor iedereen zo laag mogelijk. En zo’n laagdrempelige stijl zou dus ook op bijvoorbeeld een recensiesite gebruikt moeten worden.
Column
Columns hebben juist een heel andere inslag. Waarschijnlijk heeft iedereen wel lievelingscolumnisten en columnisten die overgeslagen worden. Dat komt omdat in een column de relatie tussen lezer en schrijver veel meer centraal staat. Een columnist probeert met zijn schrijfstijl ook een grote groep mensen aan te spreken, maar is hierin veel vrijer dan de nieuwsberichtgever. Niet iedereen de schrijfstijl van een bepaalde columnist prettig te vinden. Dat verschil kan je dan ook zien aan het feit dat een columnist altijd een naams- (en vaak zelfs gezichts)vermelding bij zijn column krijgt. Deze vrije toon geldt ook voor persoonlijke blogs.
U of jij
Iets heel anders is de keuze tussen ‘u/men’ of ‘jij/je’. Ook hier moet, net zoals bij de keuze tussen neutrale stijl en een column, echt een expliciete keuze gemaakt worden. Het verschil in deze kleine woordjes kan namelijk afschrikken, of juist lokken.
U?
Het woord ‘u’ wordt (of werd) in contacten vaak gebruikt als de aangesproken persoon oud, eerbiedwaardig, of onbekend voor de spreker is. Het internet is hier een uitzondering op. Op het internet is inderdaad iedereen onbekend, maar toch is de trend om op het internet het woord ‘jij’ te gebruiken als aanspreekvorm. Dit is omdat het internet een vrij informele plek is, en het woord ‘u’ een bepaalde afstand creëert die helemaal niet nodig is. Toch kan het gebruik van ‘u’ een echte keus zijn. Bijvoorbeeld wanneer jij je lezer echt ‘koning’ wil laten voelen. Het laat je “service” luxer ogen.
Toch jij
Toch is het de vraag of dat ene voordeel het ‘uit de toon’ vallen op het internet, en de extra afstand waard is. Het is niet voor niets dat ik geen voorbeelden van dat u-gebruik ken. Bij twijfel is het daarom altijd aan te raden om gewoontjes voor ‘jij’ te kiezen. Het woord ‘u’ schrikt een lezer af, en dat wil je als schrijver niet.
Bewust en consequent
Ja, en? Zal je misschien denken. Maar deze vier toonverschillen zijn belangrijker dan je denkt. Ze kunnen namelijk naar hartelust (nou ja, 2×2=4 combi’s) gecombineerd worden. En wat je ook kiest, kies bewust en doe het consequent. Ook op Contentgirls.nl zou het raar staan als iemand opeens schrijft met ‘Heden ten dagen zou ik U graag willen verblijden met een artikel over Des Webs.’. :)
