Mediapsychologie: kun je dat eten?

Na ongeveer 8 jaar ‘er uit’ te zijn geweest, houd ik mij weer bezig met mijn oude liefde: Psychologie. Om precies te zijn de relatie tussen psychologie en media: Mediapsychologie. Zoeken naar antwoord op de vraag: ‘Wat is nou de relatie tussen gedrag en blootstelling aan media?’ Vind ik persoonlijk ongelooflijk interessant. En ik vind het heerlijk om mij weer daarin te verdiepen. En, gelukkig, is het een vraag die (weer) leeft. Maar dat is een tijd heel anders geweest.

De laatste der Mohicanen
In 2000 ben ik als één van de laatsten afgestudeerd in Mediapsychologie. Toen een unieke specialisatie van de Faculteit Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Met het vertrek van de toenmalige hoogleraar stopte meteen deze hele afstudeerrichting, jammer genoeg. Jammer, omdat het aan de ene kant een vernieuwende invalshoek was binnen de Sociale Wetenschappen. Jammer, omdat aan de andere met het wegvallen van een unieke opleiding een aanwijsbare claim van duurzame expertise het veroveren van een plek op de arbeidsmarkt bemoeilijkt.

Hokjes
In 2000, nog voor mijn afstuderen ben ik aan de slag gegaan als consultant bij een interactief communicatiebureau. Een baan die eigenlijk heel goed paste bij mijn afstudeerrichting. Echter toen in 2002 de internetbubbel klapte, viel het vertrouwen in online media weg.

Bij de zoektocht naar een geschikte functie kwam ik er achter dat mensen je graag in een hokje willen stoppen. Want geef toe: van een studie als Rechten, Geneeskunde of zelfs Klinische of Organisatiepsychologie is het wel duidelijk welk doel het dient en waarvoor je gestudeerd hebt. Met rechten wordt je advocaat, jurist of rechter. Met geneeskunde dokter of specialist. En met klinische psychologie ga je de hulpverlening in en met organisatiepsychologie wordt je organisatie-adviseur.

Media-wat zeg je?
Maar de opleiding Mediapsychologie vereist wat meer toelichting. Hoe vaak mij (terecht) door potentiele werkgevers en recruiters de vraag wel niet is gesteld: wat is dat dan? Mediapsychologie? En wat kun je ermee? Er is niet een vak Mediapsycholoog waar een gemeenschappelijke consensus bestaat over de inhoud en waar het voor dient. Geen hokje van ‘daar hoor jij thuis’. Zoals bij specialisten als juristen, artsen of klinisch psychologen wel het geval is. En dus moet ik in eigen woorden vertellen wat de studie inhield.

Maar omdat de opleiding niet meer bestaat, kan mijn interpretatie niet meer worden getoetst aan een opgebouwd bestaansrecht van een specialistische opleiding en daarbij behorende up-to-date informatie daarover. In feite is met het wegvallen van de opleiding in de vorm zoals ik die heb gevolgd, voor mij een onafhankelijke bron weggevallen. Een bron waaraan getoetst kan worden of dat wat ik zeg ook waar is. Net zoals dat heel moeilijk is met een nieuwsbericht dat je wilt verspreiden. Dat wordt ook niet overgenomen door de opinieleiders als er geen check bij een onafhankelijke bron kan plaatsvinden. Een van de eerste regels die je toepast bij het gebruik van boodschappen in de media. Hoe ironisch…

Social media en gedrag
Mijn conclusie is, na overigens een zwerftocht door bedrijfsmatig Nederland in zeer uiteenlopende functies, dat het best moeilijk is (lees moeilijk, niet onmogelijk ;-) om mezelf als Mediapsycholoog te positioneren. Nu de discussie rondom gedragsbeinvloeding binnen sociale netwerken en het gebruik van social media op steeds groter wordende schaal gevoerd wordt, voel ik dat het tijd is geworden om met mijn specialisatie wel een duidelijk vakgebied te claimen. Dat van de Conversation manager.

Voor mij houdt dat alles in wat ik voor ogen had toen ik Mediapsychologie ging studeren. En zo is er toch, bijna een decennium na afstuderen, ook voor deze Mediapsycholoog een hokje ontstaan.