Van wie zijn onze gegevens?

Deze week werd er door een rechter in New York beslag gelegd op de eigendommen van Facebook. Paul Ceglia beweert recht te hebben op 84% van facebook. Hoe dat allemaal in elkaar steekt en hoe reëel de aanklacht van Dhr. Ceglia is laat ik even buiten beschouwing. Hoge bomen vangen immers veel wind.

Tegelijkertijd hebben hoge bomen ook een wijdverbreid wortelstelsel met een diep verleden. Dus welke dooie takken er bij Mark Zuckerberg uit zijn boom komen vallen is voor een ieder een gok en ik ga er niet over speculeren.

Wat wel te denken geeft is het feit dat een sociaalnetwerk blijkbaar zomaar van eigenaar kan veranderen. Althans voor 84%. Want stel dat deze mijnheer Ceglia in het gelijk wordt gesteld, zeg na 25 jaar juridisch gehakketak, dan kan dat in één klap de koers van Facebook veranderen. Onze gegevens, onze harteroerselen, onze boodschappen en onze foto’s vallen dan in handen van een persoon aan wie wij het in eerste instantie niet hadden toevertrouwd.

Dit geldt natuurlijk niet alleen voor Facebook. Ieder sociaal netwerk, iedere plek op het Internet waar we data van onszelf neerzetten is hier gevoelig voor. Je vertrouwt een site gegevens toe op basis van wat je nu over die site weet. Vervolgens komt er een skelet uit de kast en presto, je data is van iemand anders. Iemand waarvan je de naam niet kent, die niet in de roddelpers is belicht waardoor de donkere kanten enigszins bekend zijn geworden en iemand die niet per definitie de beste bedoelingen heeft. Kortom, iemand die je niet hebt kunnen inschatten, afwegen om er vervolgens je beslissing tot vertrouwen op te baseren.

Data op het Internet is in handen van velen. In eerste instantie is het van jou. Maar zodra jij een foto op Facebook zet, is die foto van Facebook. Niet volgens Facebook PR. Die houden strak vol dat alle data op Facebook eigendom is van de originele eigenaar, dat zijn wij dus. Maar als je naar de developer terms of service kijkt om je data te exporteren naar een derde partij (zeg Hyves), dan wordt het plaatje gauw anders. Stel je wilt een applicatie schrijven om Facebook foto’s te transporteren naar Hyves. Volgens de hierboven genoemde terms of service mag dat. Maar Facebook is slim: want alleen die items die zij open stellen voor transport mogen worden getransporteerd. En die item lijst is precies 0 items lang.

Kortom Facebook geeft je een recht maar niet de mogelijkheden dat recht uit te oefenen. Dit is natuurlijk kwalijk op zichzelf maar vooral een illustratie van wie er de facto eigenaar is van onze data. En die eigenaar kan dus zo maar veranderen. Dat geldt voor Facebook, Twitter, Google, Hyves, en zo maar voort.

Is dit erg dan? Het heeft toch nog nooit tot problemen geleid? Nee dat klopt. Althans geen problemen op grote schaal. Maar het Internet is nog jong en sociale netwerken en grootschalige data-in-de-wolken-opslaan nog jonger. Er is geen jurisprudentie om dit soort zaken vast te leggen, burgerrechten op dit vlak zijn in het beste geval vaag en in de meeste gevallen niet bestaand. Wat nu als de foto’s van jouw kinderen voor een grote reclame campagne worden gebruikt voor een product of op een manier waar jij niet achter staat? Dat is al in 2007 gebeurd toen Virgin Mobile foto’s van Flickr gebruikte voor haar advertentie campagne in Australië. Dat is een voorbeeld van hoe er met data eigendom omgesprongen wordt. De zaak werd bemoeilijkt omdat de ‘foto eigenaar’ niet kon aantonen dat de plaats waar de foto was gedownload door Virgin, de plaats van de server dus, ook een plaats was waar zij rechten had op de foto.

Het blijkt dat het recht van eigendom van onze data niet zo klaar is als het klontje. En toch hebben we er geen enkele moeite mee om ons hele hebben en houden online te zetten. Herinner je je nog die oude James Bond films? Het recept was altijd helder: de op-en-top Engelse, enigszins ondeugende geheim agent tegen een schurk die de wereld wilde domineren doormiddel van één of ander angstwekkend apparaat. Het zou nu weinig indruk meer maken. Veel meer indruk zou een schurk maken die uit is op beheersing van al onze sociale netwerken. Wat een goudmijn aan informatie zou die bezitten! En wij zouden geen poot hebben om op te staan.