Usability en esthetiek– twee werelden?

Bij het ontwikkelen van een nieuwe website krijg je er altijd mee te maken. Iedereen heeft er een mening over, en nog erger, iedereen heeft zijn persoonlijke voorkeuren. Ik heb het over het spanningsveld tussen de gebruikersvriendelijkheid van een website en de ‘mooiheid’. Het lijkt soms alsof de twee werelden niet met elkaar verenigbaar zijn.

Eitje
Een gebruikersvriendelijke site maken is helemaal niet zo moeilijk, toch? Je zorgt voor een duidelijke structuur, deelt al je content in op een logische manier, en maakt alle informatie bereikbaar in een maximaal aantal klikken. Uit jaren en jaren van website-ervaring zijn inmiddels de nodige best-practices naar voren gekomen, en er zijn ook nog hulpmiddeltjes als persona’s, waarmee je je inleeft in verschillende gebruikersgroepen van je site. Als het af is, test je een paar keer of gebruikers inderdaad doen wat je wilt, en klaar.

Aan de andere kant: een mooie site maken is ook niet zo moeilijk. Je zoekt een creatief genie en brengt het gevoel dat de site moet uitstralen over. Je zorgt voor wat mooie plaatjes, of geeft de designer helemaal de vrije hand en laat hem of haar zich helemaal uitleven. Eitje.

Kiezen
De kans is alleen groot dat je in deze twee gevallen twee totaal verschillende websites gecreëerd hebt. En je wilde nu juist een site die én mooi, én gebruikersvriendelijk was. En bij je organisatie paste. En zorgde voor meer leads, of omzet, of traffic, of iets anders waarmee je geld verdient. En oh ja, er was ook nog iets met Google-rankings.
In het ontwikkelproces van iedere website komt een moment waarop je alle bovenstaande zaken tegen elkaar afweegt en een keuze maakt voor een snufje meer van het een en een tikje minder van het ander. Daarin verschilt het ontwikkelen van een website niet van bijvoorbeeld het kiezen van een interieur voor een restaurant: wil je het mooi, hip of exclusief? Of ga je juist voor minder mooi en comfortabel, zodat mensen sneller weer hun tafeltje verlaten en jij weer nieuwe mensen kunt serveren, zoals McDonald’s doet? Om in website-termen te blijven: wil je een schreeuwerige site met ‘klik hier’ buttons waar mensen braaf op klikken zodat jij sneller geld binnenhaalt, of past een ingetogener, kwaliteitsbewuste aanpak betere bij het businessplan van je bedrijf?

De keuze tussen mooiheid en usability is altijd de lastigste. Van Google-rankings heeft niet iedereen verstand, van pakkende teksten ook niet, maar over design heeft iedereen een mening. Ja, iedereen verwacht het logo linksboven, maar toevallig vind jij dat net niet mooi. Wat kies je dan?

Uitleggen
Volgens mij hoeft het helemaal niet zo moeilijk te zijn. Zo lang je maar oppast en niet de ene keuze – gebruikersvriendelijkheid of esthetiek– verheft boven de andere. Dan kun best eens een keer een oplossing kiezen die misschien wat minder mooi is, maar je klanten beter bedient. En andersom: een keer extra klikken is heus niet altijd dodelijk voor je bezoekers, zeker niet als het beter is voor de uitstraling van de website.

Wel moet je in zo’n proces altijd blijven uitleggen welke keuze er is gemaakt en waarom. Dat deze keer usability voor esthetiek ging, of vice versa. Tenminste, als je een keer de knoop wilt doorhakken en voor de ene oplossing wilt kiezen boven de andere. Er is namelijk in ontwerpprocessen niets zo hardnekkig als dat ene ‘ik vind dit nog niet zo mooi, kan het niet anders?’.

Klopt deze redenering en kunnen gebruikersvriendelijk en mooi prima samen? Of gaat het een toch ten koste van het ander? Of zit het nog anders en is een mooi design per definitie usable?