penSoms hoor je iemand zeggen, “Och, de computer is niets meer dan een werktuig voor me, net als een pen.” In een onbewaakt ogenblik zeg ik dat zelf ook wel eens. “Ik schrijf vaak op een computer maar ik kan dat met pen en papier net zo goed,” zeg ik dan.

te traag

Inderdaad, het schrijven gaat met een pen op een stukje papier net zo goed als op de computer. Ik tik met mijn hybride twee-en-een-half-vingersysteem inmiddels zo snel dat de computer het soms nauwelijks bijhoudt. Datzelfde gebeurt me met de pen, die krast dan een bijna rechte lijn op papier, wat dan door moet gaan voor een regel tekst. Of je nou een computer of een pen gebruikt, als de gedachten beginnen te stromen, zijn beide systemen te traag.

manke verklaring

Toch is de verklaring ‘de computer is een pen’ op onverwachte manier een manke verklaring. De pen die ik vijf jaar geleden kocht is ongetwijfeld leeg, maar als deze een onderdeel was van een doos veel-voor-weinig, dan doen de andere pennen in die doos nog prima hun werk. Daar heb ik geen updates voor nodig. Jaren kun je met zo’n doos doen. Als een computer echter vijf jaar oud is, dan begint er toch zo hier en daar iets te kraken. Niet in de kast van de computer maar in de software. Plotseling krijg je meldingen dat je OS niet meer overweg kan met de laatste versies van vertrouwde programma’s. Het maakt hier niet uit welk OS je gebruikt dus de strijd tussen de twee groten en de derde, ogenschijnlijk wat kleinere, is op dat vlak onbeslist.

met boeken bezaaid

Laatst had ik, de reden vergt uitleg die irrelevant is voor dit stukje, even een ochtend geen Internet verbinding. Hoewel ik ook off-line best het een en ander kan doen op de computer leek het nut van een computer zonder Internet ineens een stuk gereduceerd. Ik was bezig met een kort verhaal waar ik wat research voor wilde doen. Daar waar wikipedia normaal een uitgangspunt vormt moest ik mij nu beperken tot mijn boekenkast. Gelukkig heb ik een nogal grote boekenkast en al snel lag de tafel bezaaid met opengeslagen boeken. De pen kraste als ware deze bezeten over het papier en ik was in mijn element. De wereld om mij heen verloor een groot deel van haar significantie en de elementen die nog als losse ideeën door mijn hoofd speelden begonnen een verhalend geheel te vormen. Ik werd de wereld van het verhaal ingezogen.

hobbelen en strompelen

Het verhaal is nog niet geschreven maar alles staat er klaar voor. Kwestie van even een dagje ervoor gaan zitten. Maar dan? Dan is het geschreven en dan begint de vergelijking tussen pen en computer pas echt mank te lopen. Het met pen geschreven verhaal komt hobbelend en strompelend naar buiten. Je kent dat wel, tijdschrift aanschrijven, hopen op publicatie, afwijzingen, nog eens proberen, en zo nog eens 50 keer, uiteindelijk succes, 500 abonnees van een obscuur horror-verhalen tijdschrift lezen je werkje, daarna: vergetelheid.

minder dramatisch

Hoe anders gaat dit op de computer. Het verhaal is geschreven. Ik zet het op mijn blog, twitter erover, en een jaar later hebben veel meer dan 500 mensen het gelezen, sommige gericht zoekend naar dat verhaal, de meesten omdat ze er al googelend over gestruikeld zijn. Het verhaal blijft, zolang er stroom door de aderen van het Internet vloeit, leesbaar. Vervolgens zet ik het in een boek met korte verhalen wat zowel in digitale vorm als in gedrukte vorm kan worden gelezen. Nog meer lezers voor het verhaal. Hier is geen externe entiteit bij aan te pas gekomen die invloed uitoefent op het al dan niet publiceren. Zelfs als niemand het verhaal leest of slechts een tiental lezers het ooit lezen, dan nog is er niks aan de hand. Het heeft namelijk na het schrijven, zo weinig moeite gekost het verhaal naar buiten te krijgen, dat de vergetelheid in het laatste scenario aanzienlijk minder dramatisch is.

romanticus

Toch vind ik het werken op papier, het krassen van de pen, de tafel vol met boeken en papiertjes met aantekeningen, erg fijn. Het verraadt ongetwijfeld een romanticus in mij maar het beeld klopt met het beeld wat ik van een hard werkende schrijver heb. Het is misschien zelfs een ijdel beeld waarin ik mijzelf te serieus neem maar het werkt ook inspirerend merk ik. Het vorsen naar feiten over een onderwerp, neus in de boeken; het brengt feiten en fictie dichter bij elkaar omdat je hoofd die twee uitersten gaat mengen. Het geeft een verhaal diepgang. Onderzoek op de computer leidt toch vaak tot even snel verifiëren of een feit klopt en dan snel weer verder schrijven.

bullet point

In mijn vage voornemens voor volgend jaar staat dan ook een bullet point waar naast staat: meer pen en papier gebruiken. Of dit ook samen gaat met die andere bullet point, “e-reader kopen’, weet ik nog niet. Maar de pen is voor mij bij nader inzien nog geen museum stuk. Ik denk dat ik de pen heb herontdekt als werktuig. Een soort pen 2.0 dus.

0 Shares:
3 comments
  1. Ik herken de 'romantiek' achter de Pen 2.0, maar ook de ander kant hoor. Jaren geleden was er in de regio Utrecht (ja, de héle regio) een stroomstoring. Ik zag mijn beeldscherm zwart worden, middenin een uiteraard niet opgeslagen versie van een artikel met naderende deadline. Vertwijfeld keek ik mijn collega's aan, enkel om dezelfde vragende blik terug te krijgen. Wat nu? Na een halfuur koffie drinken (die zat in de thermoskan en was dus nog warm!) en het donkerbruine vermoeden dat er vandaag toch geen sap meer uit de stekkerdoos zou komen, begonnen enkelen van ons de spullen in te pakken. Maar daar kwam de baas – een oude rot in het (schrijvers)vak. Met blocnotes en (jawel, de versie 1.0 dan) pennen! Waar dachten wij heen te gaan? Zo konden wij toch ook schrijven?

    Ik heb nog nooit zo'n rare middag meegemaakt (en ook nog nooit zo'n dikke blaar op mijn wijsvinder gehad!) als die dag. Want toen bleek hoe vreselijk verwend je bent als schrijver met al dat copy / paste-gedoe. Mijn blaadje zag zwart (of was het blauw?) van de krassen, asterisken, doorverwijzingen en iets wat in de computerwereld al helemaal niet meer gebruikt wordt:de Z.O.Z.'s! De volgende dag heb ik het vrijwel onleesbare pakket overgetypt (in mijn geval met 6 vingers en een duim) en bleek er toch een stuk te staan dat het publicatielicht kon verdragen. Dus de pen werkte nog steeds, maar mede door de dikke blaar waar ik nog twee weken last van heb gehad, prefereer ik toch mijn tekstverwerker!

  2. Hoi Linda,

    Leuke anekdote.

    Het is inderdaad zo dat na even schrijven op de oude manier je pas merkt hoe veel je met knippen en plakken doet en hoe lastig het is overzicht te houden met pen en papier. Het is wel weer een goede oefening om ook in je tekstverwerker-werk gestructureerd te werken. Niet dat ik daar bij mezelf iets van merk overigens, maar ik heb dan ook een erg chaotisch brein. Daar brengt geen computer orde in aan ;-)

    Henk.

Comments are closed.

Dit artikel is 9.341 keer gelezen