vrouwencarriereVrouwen en carriére, het blijft een stekelig onderwerp. Want hoewel zo’n beetje iedereen inmiddels overtuigd is van de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen blijft het in de hogere regionen nog altijd een mannenbolwerk. De Volkskrant stelde in 2008 een top 200 op van mensen met macht en invloed in Nederland. Onder deze 200 machtige mensen zijn slechts 32 vrouwen, oftewel slechts 16%.

Natuurlijk is het te verwachten dat er wat tijd verstrijkt tussen het toetreden tot de arbeidsmarkt en het bereiken van een toppositie, maar inmiddels zijn we in een tijd aanbeland waarin je zou verwachten dat er meer vrouwen op hogere posities zouden moeten zitten. Dit blijkt niet het geval.

In de publieke opinie komt een aantal punten regelmatig naar voren: vrouwen zouden kinderen belangrijker vinden dan carriére. Carriére en privéleven gaan niet samen. Vrouwen zouden minder ambitieus zijn. Maar deze “argumenten” worden net zo stellig bestreden als dat ze naar voren worden gebracht. Vaak wordt gewezen naar de blanke en grijze populatie die nu in het pluche zit. Onder het mom “soort zoekt soort” zouden deze machtige personen alleen mensen aanstellen die op henzelf lijken. Andere blanke en grijzende mannen dus.

De oplossing is volgens sommige voorvechters van de vrouwenzaak simpel: quota. KPN heeft zichzelf al een quotum opgelegd van 30% vrouwen in de top. Dit is naar mijn mening niet de oplossing voor het probleem dat vrouwen niet hogerop komen. Ten eerste leidt een quotum tot positieve discriminatie. Als je verplicht wordt een bepaald percentage vrouwen aan te nemen, is de kans groot dat je echt op zoek gaat naar een vrouw, zelfs als je twee of meer geschikte mannelijke kandidaten hebt. Het risico bestaat dan dat je iemand benoemt voor een functie waar ze nog niet klaar voor is, met een hoger faalrisico als gevolg. En als deze pionier dan faalt, straalt dit mogelijk af op al die andere vrouwen. “Zie je wel, vrouwen aannemen is een risico”, is dan de beeldvorming, met alle averechtse gevolgen van dien.

Bovendien: dat vrouwen niet hogerop komen is misschien niet terecht, maar het ene onrecht compenseren door een ander onrecht is nooit de goede oplossing. Persoonlijk ben ik altijd voorstander geweest van het handhaven van bestaande regels. Discriminatie op basis van geslacht is namelijk al jaren verboden in ons land. Positieve discriminatie, en meer acties om vrouwen te ondersteunen in hun gang naar de top is niet nodig. Dat was tot voor kort altijd mijn mening.

Totdat ik, vanuit mijn rol als recensent voor www.lekkerlezen.net, het boek “Wisseling van de macht, oplossingen voor de nieuwe bestuurselite” in handen kreeg. In dit boek doet Mildred Hofkes verslag van haar onderzoek naar de beeldvorming rondom topvrouwen bij andere topmannen en -vrouwen. Uit dit boek komt onder meer naar voren dat de “nieuwe bestuurselite” een ander profiel heeft dan de huidige elite. Erg opvallend is dat de deelnemende topmannen ongeveer hetzelfde profiel schetsen als de deelnemende topvrouwen. Een profiel dat ook verschilt van de huidige topmensen. Opvallend is de overeenkomst tussen het profiel van de toekomstige topbestuurder en de huidige topvrouwen.

Het onderzoek is geanonimiseerd. De noodzaak tot sociaal wenselijk antwoorden is dus niet aanwezig. Des te frappanter is het dat de topmannen van mening zijn dat de vrouwen die tot nu toe wel tot de top zijn doorgedrongen beter voldoen aan het profiel van de toekomstige topbestuurder dan dat de mannen zelf op dit moment.

Tegelijkertijd blijkt uit de anonieme quotes, van zowel mannen als vrouwen, dat het instellen van verplichte quota inderdaad niet wenselijk is, gezien de gevolgen die dit voor de beeldvorming zou kunnen hebben.

Hofkes concludeert dat de doorstroming van vrouwen vooral in een cultuurverandering moet worden gezocht. Een cultuurverandering die door de top wordt ondersteund, maar tot nu toe niet van de grond gekomen is. Ze heeft een checklist opgesteld die elke topbestuurder kan gebruiken om bewust te worden van het eigen referentiekader en kan helpen om de –ook door hemzelf gewenste- verandering te realiseren. Wordt deze checklist gebruikt, dan onstaat de situatie waarin voor elke baan inderdaad “de beste kandidaat” (m/v) aangenomen wordt en niet de “meest gelijkende kandidaat”.

Deze checklist (en het boek “Wisseling van de macht”) is voor elke topbestuurder verplichte literatuur. Want uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: gelijke kansen voor iedereen.

Als de vrouw inderdaad liever thuisblijft om voor de kinderen te zorgen, dan is dat haar vrije keus. Maar als ze de grote baas wil worden van een multinational, dan moet ze daarvoor gelijke kansen hebben als haar mannelijke collega’s. Een gelijke kans die je bereikt door open te staan, niet door positieve discriminatie.

0 Shares:
13 comments
  1. Ik hou niet van die positieve discriminatie. Ik denk dat als ik de top zou bereiken onder zo'n voorwaarde, ik mezelf niet prettig zou voelen daar. Ik zou het gevoel krijgen dat ik voorgetrokken was en dan kun je je nog even 3 keer harder gaan bewijzen dan normaal.

    Ik ben een voorstander van blind solliciteren. Op deze manier wordt iemand echt uitgekozen op kwaliteiten en wordt er niet naar uiterlijk en geslacht gekeken. Zo heb je in één keer ook het probleem van de achterstelling van allochtonen aangepakt die wel of niet op hun achtergrond gediscrimineerd worden.

    Goed en interessant stuk. :)

  2. Positieve discriminatie is bedoeld om een achterstand in te lopen. Het idee dat bij positieve disciminatie een mindere kandidaat de functie krijg is gebaseerd op het beeld dat vrouwen in algemene termen dus minder goed zijn. Lijkt me van niet.

    Het glazen plafond is er door een groep mannen die (blijkbaar) niet bereid is om vrouwen toe te laten in bepaalde regionen van het bedrijfsleven. En overigens ook niet bereid zijn om vrouwen hetzelfde te betalen voor hetzelfde werk als mannen.

    Volgens mij duurt het eea aan wachten al lang genoeg. Ik vind een quotum dus een prima idee om met een breekijzer een aantal obstakels uit de weg te ruimen. Vooral als die obstakels over attitude gaan t.o vrouwen (of trouwens ook allochtonen).

    Kom maar op met een quotum.

    Overigens geloof ik wel dat het voor de vrouw in kwestie niet makkelijk zal zijn om met dat quotum ergens binnen te zitten en te functioneren.

    Maar ja, de eerste donkere mensen die naar de universiteit ging in de USA hadden het ook niet makkelijk. Verandering is zelden makkelijk.

    Door de geschiedenis heen zijn grote veranderingen altijd gepaard gegaan met veel reuring en degene die macht hadden en daarop moesten inleveren deden dat zelden uit eigen beweging.

    Hoofden afhakken lijkt me wat overdreven, maar een aantal mensen heel hard aan het werk zetten om beter(!) naar vrouwen te kijken als potentiële kandidaat voor topposities lijkt me prima.

  3. @Xaviera,

    dat is inderdaad de reden die veelal wordt gegeven voor positieve discriminatie. Maar: als één specifieke kandidaat duidelijk beter is, heeft deze dan discriminatie nodig?

    Lijkt me niet. Als een bedrijf consequent vrouwen (of welke andere groep dan ook) uitsluit, dan missen ze daarmee toch vanzelf goede kandidaten, die daarna lekker voor de concurrent gaan werken (of voor zichzelf beginnen).

    Gesteld dat een diverse Raad van Bestuur altijd beter is dan een saai eensoortige RvB, dan zullen de bedrijven die weinig divers zijn vanzelf ten onder gaan.

    Je opmerking over salarisachterstand. Tja. Ligt dat aan het feit dat het vrouwen zijn, of aan iets anders? Bijvoorbeeld: opstelling in het onderhandelen? Ik ben geen expert op het gebied, maar het lijkt mij dat degene die harder onderhandelt, meer verdient. Er wordt gezegd dat vrouwen wat minder egoïstisch zijn dan mannen. Er wordt gezegd dat mannen vooral voor zichzelf gaan in een bedrijf. Geen idee of het waar is… maar laten we een gesprek aanhoren:

    P&O: we bieden u 2000

    Kandidaat: Okay

    vs.

    P&O: We bieden u 2000

    Kandidaat: lijkt me een beetje weinig. Uw concurrent bood me laatst 4000

    P&O: Hmm… wat dacht u van 2750?

    Wie van deze twee gaat meer verdienen, denk je?

    Zoals gezegd: het onderzoek van Hofkes geeft aan dat topmannen en topvrouwen eigenlijk hetzelfde beeld hebben van de ideale kandidaat. En, typisch: beide vinden ook dat de huidige topvrouwen beter aan dit profiel voldoen.

    Welke noodzaak tot positieve discriminatie is er dan nog?

    @Loni: inderdaad. Blind solliciteren zou wel eens zeer effectief kunnen zijn. In ieder geval door de eerste rondes. De Gemeente Nijmegen heeft hiermee geexperimenteerd om allochtonen meer kansen te geven. En inderdaad werden er meer allochtonen uitgenodigd voor gesprekken. Of dit tot meer allochtone ambtenaren heeft geleid weet ik eerlijk gezegd niet, maar als je op gesprek komt, heb je de eerste horde al genomen. Daarna hoef je het "alleen nog maar waar te maken".

  4. Even kort: ben aan het koken voor myself :)

    Vind het een mooie gewoonte om de vrouwen zelf steeds de schuld te geven van de achterstand. En ook een nonsense gewoonte.

    hoe kom je erbij dat vrouwen minder goed onderhandelen? Het feit dat ze minder verdienen is een karige onderbouwing.

    Ik zeg niet dat vrouwen niet ook een rol spelen, maar macht weggeven is aan de machthebbers….als ze niet bereid zijn dat te doen…dan wordt het tijd die macht te nemen.

  5. Xaviera, zoals gezegd: ik ben geen expert op dat gebied, maar dat is wat ik lees in de diverse tijdschriften, kranten etc.

    Macht weggeven is aan de machthebbers.

    Inderdaad.

    En laat die dus vinden dat vrouwen beter aan het gewenste profiel voldoen dan zijzelf!

    Dus waarvoor heb je dan nog wetten nodig. Give it time.

    Macht nemen, zoals jij zegt, los niets op. Op korte termijn…vast, maar op langere termijn creeert het alleen maar weer nieuwe problemen.

  6. Vinden en daarop acteren zijn 2 verschillende zaken. Sociaal wenselijke antwoorden geef je niet alleen in sociale zin maar ook om congruent te blijven met het beeld dat je van jezelf hebt. Ik geloof er niet heel veel van.

  7. Vinden en erop acteren zijn inderdaad verschillende zaken. Maar dit onderzoek is anoniem. Dus dat aspect van de sociale wenselijkheid is -zo goed als mogelijk- methodologisch ondervangen. Wat betreft de congruentie: kan. Cognitieve dissonantie is een bekend fenomeen en dat willen mensen opheffen. Maar als dat het geval is, denk je dan niet dat de profielen van de perfecte topbestuurder meer overeen zou komen met de mensen die nu op die stoel zitten? Over niet congruent gesproken: deze heren zeggen gewoon hardop dat ze eigenlijk niet de perfecte man/vrouw op deze positie zijn.

    Als er IETS sociaal niet-wenselijk is, vooral daar bovenop de apenrots, dan is het wel toegeven dat je niet 100% geschikt bent.

    Welke nieuwe problemen.

    We zijn het erover eens dat discriminatie en het achterstellen van groepen ongewenst is (tenminste, dat neem ik even aan). Dit geldt voor alle groepen: vrouwen, allochtonen, gehandicapten, homosexuelen, …vul maar in…

    Het achterstellen van groepen leidt tot sociale spanningen. We hoeven maar naar de geschiedenis te kijken om daar voorbeelden van te vinden.

    Als ik door de straten loop, hoor ik nu al een hoop gescheld vanwege positieve discriminatie: "ja! Zij krijgen wel werk, want door die positieve discriminatie worden ze voorgetrokken". En of die opmerkingen nu terecht zijn of niet, het lééft wel.

    Ik heb, meen ik, zelfs ooit een caberetier horen klagen dat hij het zo moeilijk heeft, als autochtone, niet-gehandicapte, heterosexuele man. Want bij alle advertenties staat "Bij gelijke geschiktheid geniet een allochtoon/vrouw/… de voorkeur."

    Gechargeerd? Natuurlijk, dat is wat caberetiers doen. Maar het geeft wel aan dat die gedachtes postvatten bij mensen.

    Voer een verplicht quotum in en je voedt dat soort sentimenten. Sentimenten die tot -in mijn ogen- onwenselijke tegenstromingen kunnen leiden.

    Veranderingen kosten tijd. Ik begrijp dat dit vervelend is voor de direct betrokkenen (die de verandering willen), maar het is wel zo.

    Kijk naar alle bedrijven die reorganiseren en een cultuuromslag willen creeëren. In meer dan driekwart van de gevallen gaat het mis. En dan hebben we het over een cultuur die gedeeld word door enkele duizenden medewerkers.

    Maar in deze kwestie hebben we het over een culturele wijziging die enorm veel meer omvat. En 16% van de topbestuurders vrouw… als we even ervan uitgaan dat de emancipatie pas omstreeks de jaren '70 op gang is gekomen, denk ik dat we in relatief korte tijd al best ver zijn gekomen.

    Want vergeet niet, om topbestuurder te zijn moet je wél eerst die hele corporate ladder opklauteren. Dat is een proces waar veel mensen uitvallen.

    Het is trouwens ook nog niet zo lang dat de HBO's en Universiteiten meer meisjes dan jongens een diploma meegeven. Ook die moeten eerst omhoog klimmen. En ja, daar vallen mensen bij uit. Dat is van alle tijden. Maar het is bizar als je zou stellen dat minimaal x-% vrouw moet zijn, alleen omdat er nu x-% van de arbeidsmarkt vrouw is.

    Even gecharcheerd:

    In jaar 1 is de hele beroepsbevolking man. In jaar 2 komen er wat dames in beeld: 1%. In jaar 2 worden het er wat meer: 50%. De normale klim naar boven kost een topman 35 jaar. Hoeveel % van de topmensen is dan in jaar 2 vrouw…? Hopelijk geen. Want als er wel topvrouwen zijn, dan hebben die dat in 2 jaar voor elkaar gebokst. Lijkt me onwaarschijnlijk.

  8. Zucht. Jeroen, ik heb al 10 keer een nieuwe zin getypt, hoe moet ik het zeggen, of hoe kan ik het tot je botte brein laten doordringen, of ben ik nou zo …

    Jaren'70 en we zijn nu al best ver, maar het duurt nog wel even voor we er zijn, zo stel je. Omdat de huidige lichting vrouwelijke talenten zich nu eenmaal wel eerst moet opwerken naar de top, dat neemt zeker 35 jaar in beslag.

    En dat betekent dus dat er nu een topvrouw vacuüm is? Er is nu geen vrouwelijk talent dat die posten al ontzettend hard verdiend heeft, er lange jaren hard voor heeft geknokt…. maar er toch niet komt te zitten?

    Bull shit!

    De weg naar de top is hard en de meest slimme en talentvolle vrouwen vallen uit, maar waarom vallen meer vrouwen dan mannen uit? Of waarom blijven vrouwen minder lang op topposities zitten?

    Dat ligt in hoofdzaak aan de niet flexibele bedrijfsculturen die dominant masculien is. Gericht op het met 2 tassen vol werk naar kantoor komen, aanwezig zijn, om acht uur 's ochtends achter je bureau zitten.

    Dat is totaal niet slim werken, een thuisfront negeren, heel eenzijdig leven. Steeds meer vrouwen stellen hogere eisen aan werken en hun leven. Sterker, de wensen die vrouwen nu hebben staan model voor de eisen van de nieuwe generatie.

    Ik stel voor per direct een maximumquotum in te stellen voor aantal werkuren per dag op kantoor (zeg 3, misschien 4 uur max) en aantal werkdagen per week (4 dagen). Daar hoort natuurlijk ook bij het faciliteren van mobiel werken.

    Zolang dat nog niet het geval is (dat kost nu eenmaal tijd) ben ik helemaal voor een quotum voor vrouwen aan de top, en wel per direct! Zonde van al dat verspilde talent (om van gefrustreerde vrouwen en moeders nog maar te zwijgen) en zonde van die 8 tot 9 miljard euro die het onze samenleving jaarlijks kost

    Oh, en die sociale spanningen? Alsof hoger management omgevingen te vergelijken is met de straat. Kom op zeg, als iemand zich dubbel moet gaan bewijzen en dat ook zal doen is het die topvrouw die er door een quotum zit. Ik ben ervan overtuigd dat ze alleen maar meer respect afdwingt doordat ze als vakvrouw profileert en werkelijk het verschil weet te maken!

    Bovendien ben ik ervan overtuigd dat het quotum zichzelf op den duur teniet doet door de flexibele bedrijfsculturen.

    Meer oorzaken van uitval van vrouwen vind je in dit artikel: Topvrouwen: een gemiste kans voor ING

  9. Anouschka….

    het beginnen met allerlei beledigende opmerkingen is over het algemeen niet de juiste manier om iets tot "iemands botte brein door te laten dringen".

    Erg jammer dat je het blijkbaar nodig vindt om zo persoonlijk te gaan worden, maar goed.

    Maar even inhoudelijk: je hebt het over de dominante inflexibele cultuur die moet veranderen. Mee eens, en dat heb ik in een eerdere comment al aangegeven.

    Dat er teveel een cultuur van aanwezigheid heerst. Ook mee eens. Dat overwerk schadelijk is: ook mee eens.

    Maar ja, dan kom je weer met de oplossing tegen deze onjuiste situatie: het invoeren van een andere onjuiste situatie.

    En nu denk je: daar heb je hem weer met zijn botte kop. En als je dat vindt, prima. Maar ik ben Principieel tegen discriminatie elke vorm van discriminatie is schadelijk voor een bepaalde groep.

    "Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet"

    En die sociale spanningen: die zijn echt niet zo onmogelijk hoor. Nu wordt er al gescholden op "Polen die onze banen jatten" (terwijl geen hond die banen wil vervullen, overigens) en de "Blonde Verlosser uit Limburg" trekt om de een of andere -voor mij onbegrijpelijke- reden ook onder de hoogopgeleide bevolking enorm veel stemmen. Dat zijn geen dingen die je moet negeren.

    Je laatste link is wat mij betreft alleen maar een argument om géén quotum in te voeren. De titel: "topvrouwen renderen" geeft het al aan. Als je zakelijk bezig bent, neem je vrouwen aan.

    Sterker nog: ook in dit artikel komt een blind solliciteren-proef voor. Hebben we het in deze discussie ook al over gehad en ik denk dat dit een veel beter (en eerlijker) middel is om de voortgang van vrouwen te faciliteren.

    Maar goed, ik kan natuurlijk zeggen wat ik wil, want jij zult je niet laten overtuigen, want in jouw ogen heb ik "een botte kop".

  10. Hé Jeroen,

    Verveldend dat je het zo persoonlijk opvat en als bot en beledigend ervaart, dat is niet zo mijn bedoeling. Ik reageer op de inhoud van je reactie en voeg daar een stuk emotie aan toe. Dat ik daar de woorden 'je botte brein' bij gebruik en dat je dat als 'allerlei beledigende opmerkingen' opvat, is niet mijn intentie. Ik had de vertaling van mijn emoties minder direct kunnen neerzetten, breder moeten trekken.

    Ik hoop toch dat je er doorheen kunt lezen en je je misschien kunt inleven in wat je reactie teweeg brengt. Ook bij je laatste reactie kruipt er bij mij weer zo een zeer onbehagelijk gevoel naar boven van: verdorie (netjes gezegd), hoezo gelijke kansen krijgen en principieel tegen discriminatie in elke vorm, waar staan we nu dan, eerlijk verdeeld??!!

    Het gaat me dus om de huidige situatie die zoals het er naar uitziet, nog niet snel veranderd. Een te groot deel van de huidige generatie getalenteerde hoogopgeleide vrouwen mag voorlopig alleen door dat glazen plafond kijken, meer niet.

    Die ongerechtigheid en jij als man (dat is nu eenmaal zo) die dan in feite zegt 'geduld dames, jullie tijd komt wel', dan gaat het bij mij flink kriebelen.

    Tegen elke vorm van discriminatie ben ik zeker ook, daar hoef je me helemaal niet van te overtuigen, waarom de huidige situatie dan toch wordt getolereerd begrijp ik niet.

    Dat je daar maatregelen voor treft die dan direct in het hoekje 'positieve discriminatie' vallen, tja ik begrijp je punt helemaal van het tegeneffect dat het teweeg zou kunnen brengen. Toch ben ik daar in dit geval helemaal niet bang voor gek genoeg.

    Ik heb er echt vertrouwen in dat door eerlijke maatregelen te treffen (waar een quotum wat mij betreft onder valt), de huidige discriminatie direct tegengaan kan worden. Door de niveaus meer gelijk te durven trekken, je een heel positief effect gaat krijgen juist.

    Waarschijnlijk ben ik te idealistisch of juist te revolutionair, ik ben er gewoon klaar mee dat de tijd maar doorgaat en de maatregelen uitblijven.

  11. Anouschka,

    ik snap de frustratie die je voelt. En eerlijk gezegd had ik reacties van die trant al veel eerder verwacht, want hoe je het ook wendt of keert: voor de mensen die nú carriére willen maken loopt het allemaal niet snel genoeg. En die reactie "jij als man"… die snap ik ook absoluut. Want ook dat had ik al veel eerder verwacht. Maar ik zal je gerust stellen hoor: ik ben niet het soort man dat "jullie dames" in de weg gaat zitten.

    Ik snap ook waarom je denkt dat een quotum de oplossing hiervoor is. Ik denk ook dat het niet gaat lukken om je te overtuigen van het tegendeel, dus dat zal ik niet proberen. Maar ik ben er wél van overtuigd dat het goed gaat komen. Niet door quota, niet door extra regeltjes, maar gewoon door het afdwingen van bestaande non-discriminatie regels en een stukje marktwerking.

    Bovendien denk ik dat de hele man/vrouw kwestie voor de huidige generatie afgestudeerden veel minder speelt. Kijk naar de opleiding Bedrijfskunde (waar ik in ben afgestudeerd): zeer veel vrouwen. Hierdoor ben je al vanaf het prille begin gewend om met "het andere geslacht" samen te werken.

    Maar nogmaals: ik begrijp de frustratie

Comments are closed.

Dit artikel is 2.797 keer gelezen