Een korte cursus kantoortaal

‘Zullen we een bila doen?’ mailde ik een vriendin die actrice is. ‘Waar ligt dat?’ mailde ze terug. In het theater gelden weer heel andere codes dan in het bedrijfsleven. Na een paar jaar op verschillende webredacties meegedraaid te hebben, spreek ik een aardig woordje kantoortaal. Meekletsen in het jargon van een afdeling, bedrijf of sector is groepsgedrag en heel nuttig want het versterkt het wij-gevoel. Bovendien leidt het soms tot creatieve vondsten en tot de verbeelding sprekende metaforen. Kortom: er is niks mis met kantoortaal.

Zelfs niet als je een taalliefhebber bent, zoals ik. Ik krijg geen jeuk als mensen iemand ‘aan me willen plakken’, hoewel ik toen me dat voor het eerst gezegd werd wel benieuwd was naar wat me boven het hoofd hing. Wordt iemand ergens ‘aangehaakt’ dan zul je mij niet horen vragen of hij soms een caravan is en als een collega wil escaleren, doe ik mijn best me geen bloederige voorstelling te maken van hoe zoiets eruitziet. We kramen heel wat bullshit uit op een doordeweekse dag en ik doe er zelf met veel plezier aan mee.

Ik ben niet de eerste die wat schrijft over kantoortaal. Meestal is de toon van die stukjes nogal zuur en luidt de strekking: moet dat nou? We hebben daar toch ook gewoon Nederlandse woorden voor? Zo kun je dat helemaal niet zeggen en bovendien is het fout. Ze zijn geschreven door hetzelfde jengelende groepje taalpuristen dat zich druk maakt over sms’ende jongeren en vindt dat je webstek moet zeggen in plaats van website. Totally unagreed, wat mij betreft.

Ik vind dat als je een nieuwe job effectief wilt benutten, je ook efforts moet steken in het juiste lingo van die tent. Je hoeft daarvoor vaak maar een paar handige richtlijnen te volgen:

• Gebruik te pas en te onpas afkortingen, en maak daar zo mogelijk verkleinwoorden van (prio, sla’tje, pva’tje).
• Leen uit de auto- en sportwereld (tackelen, inschieten, schakelen, koppelen, aanhaken)
• Gebruik regelmatig stofwisselingsmetaforen (ergens op kauwen, iets uitpoepen, ergens een plasje over doen)
• Zeg zo vaak mogelijk flexibel of flexibiliteit, ook als het echt nergens op slaat.
• Gebruik werkwoorden als communiceren en escaleren bij voorkeur niet zoals ze bedoeld zijn (iets aan iemand communiceren, escaleren naar het management)
• Overgiet alles wat je zegt met een Engels sausje en zorg daarbij dat je zo nu en dan Engelse woorden vernederlandst (feedback, draftversie, backuppen, exploren)
• En tot slot: lap grammaticaregels waar je kunt aan je laars.

Het is dus allemaal pretty easy, zoals ik al zei. Maar let op! Je kunt kantoortaal pas resultaatgericht inzetten, als je je blijft focussen op de inhoud. Ofwel: zorg dat wat je zegt hout snijdt. Neem bijvoorbeeld deze zin, waarin een IT’er uitlegt wat een incident nu precies is.

Elke gebeurtenis afwijkend van de (verwachte) standaardwerking van een systeem. Het heeft invloed op dit systeem hoewel deze invloed klein of zelfs transparant kan zijn voor de gebruiker van dit systeem. Na het incident vertoont het object een fout. Een incident is dus een gebeurtenis in tegenstelling tot een fout, die een toestand weergeeft.

Qua readability absoluut een no-go, dat geef ik meteen toe. Maar heb je na 8 keer lezen ongeveer door wat er staat, dan is er geen speld tussen te krijgen.

Kantoortaal vertaald

• Dat is geen best practice = We hebben hierop niet zo goed ons best gedaan.
• Daar willen team X, team Y en team Z ook nog een plasje over doen = Daar willen team X, team Y en team Z ook nog iets over te zeggen hebben.
• Daar stroomt nog geen bloed uit = Dat is nog niet uit de hand gelopen.
• Hij is geen echte people manager = Hij is een botte eikel.
• Ik heb dat teruggekoppeld naar de inhoudsdeskundige = Ik heb dat aan degene die er wat vanaf weet laten zien.
• Ik weet dat je volzit, maar dit heeft bloedspoed = Ik weet dat je het druk hebt, maar laat alles uit je handen vallen en begin hieraan.
• Is daar een sla’tje van? = Staan er afspraken op papier?
• Ik heb zo een bila met Petra = Ik ga even kletsen met Petra.
• Gezien het aantal bottlenecks moeten we overwegen naar het management te escaleren = We moeten aan de baas doorgeven dat we vastlopen.
• Ligt hiervoor een escalatieroute vast? =  Bij wie gaan we het eerst klagen?
• Is er een pva’tje om dat issue te tekkelen? = Is er een plan van aanpak om dat probleem op te lossen?
• Ik heb het capaciteitstekort op dit project in de week gelegd bij het MT = Ik heb tegen het managementteam gezegd dat er te weinig mensen zijn voor dit project.
• Het lijkt me een goed idee als jij bij die club aanhaakt = Het lijkt me een goed idee als jij deel uitmaakt van dat team.
• Dit zijn de kritische factoren = Dit zijn de belangrijkste punten.
• Ik plak Peter aan jou = Jij moet met Peter samenwerken.
• Er zit een aap op mijn schouder = Er is een onverwacht probleem waarvoor ik verantwoordelijk ben.
• Ik ben al de hele morgen bezig brandjes te blussen. = Ik ben al de hele morgen bezig kleine problemen op te lossen.
• Daar heb ik het koelkastmodel op toegepast = Daar doe ik voorlopig niks mee.
• Daar heb ik het wijnvatmodel op toegepast = Daar ben ik nog over aan het nadenken.
• Dat leggen we even in de kast = Daar komen we later op terug.
• Wat is de status van de voortgang? = Hoever ben je?
• Zo’n 50% is in de reviewfase = Ik ben ongeveer op de helft.
• Dat tillen we over het kwartaal heen = Daar hebben we nu geen geld voor.
• Dat gooien we over de schutting = Daar zadelen we iemand anders mee op.
• Het is pas versie 0.1 dus het mag quick en dirty = We willen vast wat laten zien, dus doe maar wat.
• Die pagina’s zijn geen prio 1 = De pagina’s zijn niet zo belangrijk.
• Die issues zijn geen showstoppers = Die problemen zijn van later zorg.
• Om beter te kunnen schakelen is het belangrijk om pro-actief om de tafel te gaan zitten met de mensen uit team X = Het is makkelijker samenwerken als we zo nu en dan overleggen.
• Als jij de rol van senior krijgt moeten ze dat wel naar de achterhoede communiceren = Als jij de baas wordt, moet de rest dat wel weten.
• Hier mag je op schieten = Ik wil graag je commentaar.
• Wat is mijn toegevoegde waarde als projectleider hierin? = Kun je dat niet in je eentje doen?
• We moeten een vertaalslag maken naar klantgerelateerde doelstellingen = We moeten zorgen dat de klant er ook wat aan heeft.