Bloggers, columnisten, contentmakers en iedereen met een deadline, opgelet: in deze blog leg ik uit hoe je aan een onderwerp komt en waarom dat vaak niet lukt.
Het is de nachtmerrie van een stukjesschrijver: de deadline nadert en je hebt nog geen onderwerp. Je bent vergeten je invallen op te schrijven – ideetjes die tijdens het uitlaten van de hond spontaan opkomen – of je hebt het gewoon te druk gehad. Toch moet er een blog uitgeperst worden. Je gaat achter je bureau zitten, maar er komt niets. Geen inspiratie, denk je, geen inspiratie. Als een mantra zeuren deze woorden door je hoofd.
Gefeliciteerd: je bent beland in de vicieuze cirkel van de blogger.
Stap 1: zitten en wachten
Het lijkt logisch: je gaat zitten en wacht tot er een idee opborrelt. Anders gezegd: je neemt bewust de tijd om je volledig te richten op een onderwerp en de bijbehorende originele insteek. In gedachten komt er van alles langs, maar jammer genoeg zit er niets bruikbaars bij. Je staart naar een leeg scherm. De pagina moet over een uur toch minstens voor de helft gevuld zijn met letters. Omdat zitten en wachten niets oplevert, probeer je wat anders: stap 2.
Stap 2: zitten en forceren
Als het niet spontaan komt, dan moet het maar met (mentaal) geweld. Je kraakt je hersens. Wat is leuk? Wat is interessant? Wat is verrassend? Je hele lichaam staat strak van de concentratie, waardoor je jezelf juist dichtzet, in plaats van open en ontvankelijk. Je pakt objecten in je directe omgeving als uitgangspunt. Computer, raam, televisie, vloerkleed, stoel; zit er ergens een verhaal in? Dit wordt niks. Tijd voor stap 3.
Stap 3: het nieuws en internet
Iets actueels dan. Altijd goed. Een headline, hashtag, ophef waarop je kunt inhaken. Je surft langs nieuwssites, eerst uit het binnenland, dan internationaal. Het is niet de bedoeling dat je direct commentaar geeft op een nieuwsitem; het gaat erom dat je een idee opdoet. Het nieuws kun je eventueel gebruiken als illustratie binnen een breder verhaal. Geen bericht lijkt geschikt, ondanks het ruime aanbod. Je zoekt verder. Je dwaalt af in het eindeloze bos dat internet heet. En elk onderwerp waarvan je denkt ‘ja, dit is interessant genoeg’, is al honderden, zo niet duizenden keren eerder besproken. Dat is het nadeel van het internet; voor lezers fantastisch, voor schrijvers extreem ontmoedigend.
Stap 4: een willekeurig onderwerp
Na al deze tegenslagen doet het er niet meer toe of je origineel, leuk of verrassend bent. Er moet gewoon een stukje komen, en snel. Je pakt een willekeurig onderwerp (het eerste bericht op nu.nl, of je gooit met een pijltje op de krant) en verzint een aansprekende blogtitel. Je hebt al één zin. Zie je wel, zo moeilijk is het niet. Maar dan. Met veel pijn en moeite pers je er een kort introtekstje uit, maar meer zit er niet in. Je hebt er niets mee, vindt er niets van. DELETE en opnieuw beginnen.
Stap 5: de cirkel is rond
Het duurt drie, misschien vier probeersels met willekeurige onderwerpen, maar dan hou je ermee op. De methode werkt niet. De deadline komt steeds dichterbij en je moet toch wat. Je sluit je ogen, maakt je hoofd leeg, blijft zitten en wacht. Voilà: je bent terug bij stap 1 en de zoektocht begint van voren af aan.
De oplossing
Heb je een blog te schrijven, zoek je een onderwerp en je zit vast, dan ben je hoogstwaarschijnlijk bij één van de voorgaande vijf stappen beland. Zorg dat je er zo snel mogelijk weer uitstapt. Richt je op de oplossing. Die bestaat ook uit vijf stappen, maar is een rechte lijn, geen kringetje waarin je eindeloos blijft ronddwalen.
Oplossing, stap 1: vergeet de deadline
Niets is zo contraproductief als het stemmetje toelaten dat je iedere drie seconden op de deadline wijst. Je kijkt constant op de klok, en met iedere minuut die voorbij tikt, verhoog je je stressniveau. Een deadline kan wel degelijk een positieve invloed hebben, maar alleen als je al bezig bent. Niet als je nog moet beginnen. Vergeet de deadline. Vertel jezelf dat je alle tijd van de wereld hebt.
Oplossing, stap 2: beweeg
Als je nog niet stond, sta op. Zoals ik in mijn eerdere blog over het verkrijgen van de beste ideeën heb uitgelegd, hebben je hersens fysieke actie nodig om optimaal te functioneren. Licht intensieve actie, zoals wandelen, de heg knippen, douchen en de afwas wegwerken. In de woorden van Hans Teeuwen: sta op en loop.
Oplossing, stap 3: dagdroom
De deadline is al uit je gedachten, nu de rest nog. De blog, column, speech of wat je opdracht ook is: vergeet het. Laat je gedachten vrij, probeer ze niet te sturen. Een herinnering, toekomstplan, irritatie, werk, familie, relatie, alles mag. Komt er niets? Geen probleem. Voel het grind onder je voeten, de waterdruppels op je rug, luister naar het geknip van de heggenschaar, ruik de geur van de stamppot die door het keukenraampje van de buren ontsnapt.
Oplossing, stap 4: denk door
Laat je meevoeren door je gedachten, tot je op iets stuit dat je wenkbrauwen laat fronzen. Iets dat je bang maakt, blij maakt, verwondert. Iets dat je niet goed begrijpt. Vraag je af waarom dat zo is. Welke kracht drijft je angst, blijdschap of verwondering? Wat doet dit met jou persoonlijk?
Oplossing, stap 5: je hebt je onderwerp
De vraag hoe iets in elkaar zit, is de intrige. Het raadsel. Dit is je onderwerp. Lukt het je om het raadsel op te lossen, met argumenten, research en voorbeelden, dan heb je een oplossingsblog. Die begint met ‘Dé manier om…’ of ‘Gebruik altijd…’ of ‘Weg met…’. Ook als je geen oplossing kunt bedenken, is de vraag op zich al genoeg reden om je blog te schrijven. Dan eindigt de blogtitel negen van de tien keer op een vraagteken. Schrijf je blog en kijk op de klok. Nou ja zeg, prachtig op tijd!
Door de vijf oplossingsstappen te volgen, verandert je nachtmerrie in een leuk idee en leuke ideeën staan aan de basis van interessante blogs. De vraag is nu of je dit een interessante blog vindt, want het onderwerp heb ik al dagdromend bedacht tijdens een wandeling van 50 minuten.
