Waar belanden veel projecten rond online dienstverlening? Juist, bij de afdeling Communicatie. Het web ontwikkelt zich voortdurend en samen met de nieuwe, actieve instelling van klanten en bezoekers verandert dit de rol van communicatieadviseurs. We merken steeds vaker dat de traditionele kennis en kunde  op de communicatieafdeling niet langer voldoende is. Wat is nodig en hoe ziet het vak er in de toekomst uit?

Op de fijne binnenplaats van Dudok in Den Haag spreek ik Renata Verloop. Wie actief is binnen de communicatiesector, heeft haar naam ongetwijfeld voorbij zien komen. Al jaren adviseert ze overheden en organisaties over effectieve communicatie en het ontwikkelen van de communicatiediscipline, publiceert ze sterke artikelen, organiseert ze workshops en organiseerde ze onder meer de trainingen voor Frankwatching.nl.

Gedeelde vragen over online communicatie

De lezing die ik hield voor Only Human Online en de buzz die daardoor ontstond op Twitter waren aanleiding om eindelijk weer eens een datum te prikken, we hadden elkaar al te lang niet gesproken. Beiden zijn we bezig met de toekomst van het communicatievak. Waar gaat onze functie heen? Wat zien we om ons heen gebeuren, waar liggen kansen en ook valkuilen? Hoe nemen we collega’s mee richting nieuwe ontwikkelingen en vooral: hoe pakken we vanuit de communicatietak online dienstverlening en technologie op de juiste manier aan?

Iedereen kent de discussie over de term ‘communicatieadviseur’, een term en rol waar je zoveel onder kunt hangen dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Hoe ziet de communicatieprofessional van de toekomst er uit en wat zijn de vaardigheden die daar bij horen?

Vanuit onze eigen interesse en observatie zijn we bezig met het schetsen van deze rol. Renata noemt het De Nieuwe Communicatieprofessional (#dncp), ik heb er de titel Online Communicatie Architect aan gegeven. Beiden zien we binnen organisaties dezelfde behoeften ontstaan. Mijn architect focust op de brug tussen de ICT- en communicatieafdeling. De afdelingen voelen nog een te grote afstand onderling, terwijl ze elkaar hard nodig hebben. Communicatieadviseurs zijn naar mijn mening onvoldoende onderlegd qua online concepten en technologie. ‘Ik weet niets van techniek’ kan simpelweg niet meer. Het is je gereedschap, zoals een timmerman zijn hamer en beitels moet kennen. Renata legt met de nieuwe communicatieprofessional vooral de nadruk op opereren in een netwerk en community management.

Twee nieuwe hoofdstromingen binnen communicatie

Beide varianten vullen elkaar aan. We vroegen ons af: onderscheiden we hier de twee hoofdstromingen van de toekomst? Allereerst de Architect die een birdseye view heeft op het hele communicatiedomein van een organisatie, zich richt op het op de juiste wijze inzetten van beschikbare technologie als communicatiemiddel en continu toetst waar en hoe deze elkaar raken. Daarnaast de Community Manager die de organisatie als communicerende eenheid begeleidt en met behulp van zorgvuldig gekozen technologie contact onderhoudt met zijn omgeving.

Een gat in de boekenkast

Waar we het over eens zijn, is dat er eigenlijk nog weinig materiaal is om je als communicatieadviseur klaar te stomen voor die nieuwe rollen. Vaak zien we binnen afdelingen nog steeds koudwatervrees als het aankomt op online en social trajecten. Ook bestaat een te grote afhankelijkheid van bijvoorbeeld de ICT afdeling. Communicatieadviseurs worden te vaak aan het eind van de lijn gevraagd mensen te informeren over een nieuwe tool of online dienst, in plaats van (als architect) aan de basis te staan en controle te hebben over de te kiezen oplossingsrichting . Een vraag die ik vaak krijg is waar te starten en hoever de kennis dan moet reiken.

Al nadenkend over deze vraag kwamen we op een aantal handvatten die kunnen helpen:

Wat & Hoe

Een Wat & Hoe is nodig. Ofwel een overzicht of woordenboek waarin we de vertaling maken van termen die in samenwerkende afdelingen worden gebruikt. Vaak zijn marketeers, communicatie adviseurs en ICT’ers met dezelfde dingen bezig, maar begrijpen ze elkaar niet goed omdat ze ander jargon hanteren. Waar de een het over data heeft, bedoelt de ander gegevens of informatie. Roept iemand Enterprise Mobility, dan wil de ander horen: tijd en plaatsonafhankelijk werken. Natuurlijk zal het een grove vertaling blijven, maar begrip is een belangrijke start voor een betere samenwerking.

Handboek Overheidscommunicatie

De overheid is een van onze niches. Op basis van eigen ervaring weten we dat het voor startende communicatieadviseurs binnen de overheid vooral een kwestie van trial and error is. Je leert de juiste wegen, werkwijzen en (soms het ontbreken van) logica on the go, zelfs als je al jaren ervaring hebt binnen de commerciële sector. De overheid is een eigen wereld, niet op zijn minst vanwege andere drijfveren de aanwezige politieke component. Hoe handig zou het zijn als je de hoofdzaken van te voren kent! Een Handboek Overheidscommunicatie zou hier een prachtig startpunt voor zijn.

Gereedschapskist van de communicatiearchitect

Als communicatieadviseur van de toekomst hoeven we het wiel niet opnieuw uit te vinden. Andere disciplines kennen zoveel bruikbare methodes en tools die we kunnen toepassen binnen de communicatie, dat het zonde is deze niet te benutten. Methodes als TOGAF en UML, tools voor mockups en pseudo-code zijn niet ingewikkeld maar maken het zoveel gemakkelijker om effectief samen te werken met technische afdelingen. Als we deze ‘herschrijven’ naar de communicatiediscipline, worden ze een bruikbaar en effectief middel.

Bestemming onbekend

Praten over de toekomst van ons vak voelt als een ontdekkingstocht. Al pratend vind je een richting, aanknopingspunten en de start van antwoorden. Tegelijkertijd merk ik dat het nieuwsgierigheid, waar ik toch al een overvloed aan heb, oproept. Je voelt aan alles dat de dingen die we zien en merken tijdens ons werk maar een fractie zijn van de ontwikkeling die met de komst en het onmisbaar worden van het web zijn ingezet. We stellen de eerste vragen, maar wat daarna volgt, is nu nog niet te zien.

Het is voor mij een bevestiging en een herinnering dat internet een piepjong medium is. We zijn nog wel eens geneigd dit te vergeten en de aanwezigheid van internet vanzelfsprekend te vinden. Hoezeer het ook al verweven is met ons dagelijks leven: ‘You know nothing, Jon Snow’, om met Game of Thrones te spreken.

Nadenken over de ontwikkelende rol van de communicatieprofessional toont aan dat het niet alleen de ontelbare toepassingen zijn die we nog niet kunnen verzinnen, maar dat we ook pas het topje van de ijsberg zien van de nieuwe rollen die daarmee ontstaan in onze digitale samenleving.

Vertel eens, hoe denk je dat jouw rol als communicatiespecialist er uit zal zien?

0 Shares:
Dit artikel is 12.575 keer gelezen