Streamingdienst voor boeken tegen illegaal downloaden

Een Spotify voor boeken? Het komt er echt aan. Dit jaar nog komen de uitgeefconcerns WPG en het Belgische Lannoo Meulenhoff met een streamingdienst voor boeken. Daarmee willen ze de piraterij van e-boeken tegengaan.

Net als bij Spotity, Deezer en Netflix kun je voor een vast bedrag per maand boeken lezen. WPG en Lannoo Meulenhoff vertegenwoordigen zo’n beetje de helft van de Nederlandstalige e-boekenmarkt. En ook in België zijn ze goed vertegenwoordigd. Duizenden boeken zouden met de dienst beschikbaar komen. Een lanceerdatum is nog niet bekend.

Illegaal downloaden

Onlangs meldde Joop! dat voor 90 procent van e-boeken niet wordt betaald. In de aanloop naar de Boekenweek (8 t/m 16 maart) zijn lezers en schrijvers – die zich hebben verenigd in The Social Bookcompany – het initiatief ‘Ik lees legaal‘ gestart. Of dat veel effect zal hebben is de vraag. Consumenten vinden e-boeken te duur en zoeken naar alternatieven. In de muziekindustrie hebben streamingdiensten er voor gezorgd dat er minder illegaal wordt gedownload. NUtech meldde onlangs dat de omzet vorig jaar zelfs is verdubbeld dankzij ‘streaming’. Als je het maar simpel genoeg maakt, lijkt die consument best bereid te betalen voor muziek. Dus het klinkt aannemelijk dat ze dan ook willen betalen voor e-boeken via streaming.

All you can read

Op de Belgische radio geeft projectleider Lisa van den Herik (die de dienst opzet voor beide concerns) een toelichting op de plannen. Nu betaal je per e-book dat je vervolgens downloadt op je e-reader, tablet of phablet. Met de nieuwe dienst neem je een abonnement op alle beschikbare boeken die in de cloud staan, all you can read dus. De dienst wordt in principe reclamevrij. Alle inkomsten moeten komen uit de abonnementen.

De concerns willen niet alleen piraterij tegengaan, ze hopen ook debuterende auteurs meer bekendheid te geven en een nieuw publiek te vinden voor auteurs die nog niet zijn ‘ontdekt’. Als lezer verwacht je een totaalaanbod, dus één grote bibliotheek waar je toegang hebt tot álle boeken. Ook tot alle bestsellers dus. Om aan die verwachting te voldoen zullen andere uitgevers wel mee moeten doen. Want je zit er natuurlijk niet op te wachten dat je voor Saskia Noort van streamingdienst moet switchen omdat haar boek bij een andere uitgeverij wordt uitgegeven.

Auteurs overrompeld

De dienst moet zich dus waarmaken bij de lezers. Maar hoe zit het eigenlijk met de auteurs? Dat een Spotify voor boeken er al zo snel komt, valt bij de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV) in elk geval rauw op hun dak. Ze zeggen dat ze zelfs helemaal niet bij de plannen betrokken zijn. En als ze al niet mogen mee praten, hoe moet je als schrijver dan opkomen voor je eigen belangen, vragen de schrijvers Auke Hulst en Abdelkader Benali zich af. Auteurs zijn bang dat ze niets aan overhouden. De individuele verdiensten zullen per auteur sterk verschillen. Bestsellerauteurs komen er dan waarschijnlijk nog gunstig van af. Maar voor de minder bekende auteurs blijft er misschien wel niks over.

Rammelend verdienmodel

Bij INCT, het platform voor uitgeefexperts, zien ze de toekomst ook niet zo rooskleurig in. Volgens INCT rammelt het verdienmodel. Er moeten wel heel veel abonnees komen wil zo’n streamingdienst rendabel zijn. En dan is er nog de vraag wie de doelgroep is van zo’n streamingdienst? Moet de dienst het hebben van een nieuwe doelgroep – mensen die normaal niet lezen – of juist van de hardcore lezers? Volgens INCT zal een dergelijke streamingdienst vooral aanslaan bij de mensen die al veel lezen. Het gevaar is dan dat er sprake kan zijn van kannibalisatie op de verkoop van e-boeken. En daarmee wordt ook meteen het verdienmodel onderuit gehaald, aldus INCT.

E-boeken lenen bij Bibliotheek.nl

Sinds januari van dit jaar is Bibliotheek.nl van start gegaan met uitlenen van e-boeken. Als je lid bent van de bibliotheek kun met je lidmaatschapspas een account aanmaken bij Bibliotheek.nl. Je hebt dan toegang tot 5000 boeken die ouder zijn dan drie jaar. Vanaf april 2014 komt een Plus Abonnement beschikbaar. Daarmee kun je ook recentere titels lezen van minimaal een jaar oud. Voor het nieuwste van het nieuwste ga je dus niet naar de e-bieb. Voor een Plus Abonnement betaal je 20 euro voor 18 boeken. Na drie weken wist het e-book zich vanzelf.

De bibliotheken hebben hier wel lang over moeten onderhandelen met de uitgevers. Als je bedenkt dat er in Nederland 32.000 e-boeken beschikbaar zijn lijkt een aanbod van 5000 niet zo veel. Maar uitgevers zijn niet verplicht om e-boeken beschikbaar te stellen aan bibliotheken omdat e-boeken – in tegenstelling tot papieren boeken – niet onder het wettelijk verplichte leenrecht vallen. Om e-boeken te mogen uitlenen hebben bibliotheken dus toestemming nodig van de uitgevers. Bovendien moeten ze per geleend e-book een vergoeding aan de uitgevers betalen. Uitgevers willen met deze afspraken voorkomen dat de verkoopmarkt in gevaar komt.

Streamen van boeken de toekomst?

De trend van bezit naar toegang is al langer gaande en heeft te maken met het veranderende gedrag van consumenten. Toch denk ik dat de verschillende vormen van lezen naast elkaar kunnen blijven bestaan. Boeken die ik echt graag wil hebben koop ik als papieren versie, omdat ik dat het prettigst vind om te lezen of omdat ik het boek wil kunnen vasthouden (ja, ik ben ouderwets… of nee, ik ben gewoon een boekenliefhebber). Als ik op vakantie ga zet ik een lading e-boeken op mijn e-reader. Dan ben ik voor het lezen niet afhankelijk van een internetverbinding. En als ik gewoon wat te lezen wil hebben biedt de streamingdienst uitkomst. Dan kan ik me ook nog eens gerust vergissen. Laatst kocht ik een boek waar ik echt niet doorheen kom. Voor het bedrag van die miskoop heb ik straks een maandabonnement op ‘Bookify’ en toegang tot duizenden boeken. Kan ik op mijn gemak speuren en nieuwe dingen ontdekken. Ik verheug me er op.

Ik ben benieuwd naar jouw mening. Zou jij bereid zijn te betalen voor een streamingdienst voor e-boeken? En denk je dat de verschillende vormen van lezen naast elkaar zullen blijven bestaan?