Ik moet bekennen dat ik nogal cynisch ben als het aankomt op het zogenaamde ‘slacktivism’. Over het algemeen erger ik me rot aan de online petities en retweet-acties voor goed doelen op social media. Maar misschien is het tijd om mijn cynisme voor een deel te laten varen. Slacktivism schijnt namelijk wel te werken.

Niksnut

Slacktivism is een samentrekking van het Engelse slacker dat niksnut betekent en activism ofwel activisme. De term zelf heeft een negatieve connotatie. Het betekent zoveel als activisme bedrijven vanuit je luie stoel. Dat is natuurlijk ook precies wat mij en met mij vele anderen eraan stoort. Je kunt jezelf er goed door voelen en je ermee profileren als deugdzaam mens, zonder er echt bloed, zweet en tranen in te hoeven stoppen. Maar klopt dat vooroordeel wel?

Hiërarchie

Malcolm Galdwell betoogt in zijn artikel voor de New Yorker dat social media per definitie niet het middel zijn om echte actie van de grond te krijgen:
“Facebook activism succeeds not by motivating people to make a real sacrifice but by motivating them to do the things that people do when they are not motivated enough to make a real sacrifice.”
Gladwell beweert dat voor een grootschalig verzet hiërarchie nodig is. Volgens hem is die hiërarchie nu juist wat social media niet kunnen bieden.

slacker

Echte actie

Dat slacktivisten nooit overgaan tot echte actie, blijkt een valse vooronderstelling. Een studie van de Michigan State University laat namelijk zien dat slacktivism wel degelijk de keuze beïnvloedt om later aan een goed doel te doneren. Uit dat onderzoek bleek dat deelnemers die een online petitie tekenden daarna sneller geneigd waren aan een vergelijkbaar doel te doneren. Diegenen die de petitie niet tekenden, doneerden eerder aan een niet gerelateerd goed doel.

De Arabische Lente

Ook de Arabische Lente toont Gladwells ongelijk aan. Dit schoolvoorbeeld van grootschalig verzet ontstond en verspreidde zich via Twitter en Facebook. De sleutelrol van social media in dat proces is door diverse studies bewezen.

Inzet

Het grote verschil tussen de Arabische Lente en de goededoelenacties is de inzet. Waar de Arabische Lente een revolutie wist te ontketenen, mikken de meeste goede doelen op niet meer dan een enkele retweet of like. Het achterliggende doel is totaal verschillend. Bij de acties via social media van goede doelen ontbreekt vaak een duidelijke ‘call to action’. De campagnes zijn er voornamelijk op gericht bewustzijn te creëren onder een zo breed mogelijk publiek. De lage drempel is bewust gekozen omwille van virale verspreiding.

Kony 2012

Een video als Kony 2012 zou nooit zo veel effect hebben gehad als niemand hem had gedeeld (om welke reden dan ook). Deze Youtube-video over de Afrikaanse oorlogscrimineel Joseph Kony is inmiddels de hele wereld rondgegaan. Uiteindelijk heeft de campagne geresulteerd in een resolutie voor het sturen van troepen.

Wegbereider

Misschien is het tijd dat ik de slacktivist meer ga beschouwen als de wegbereider voor het grotere werk. Het massaal delen van de boodschap is slechts een van vele middelen in een heel arsenaal waar goede doelen zich van bedienen. De eerste babystap (verspreiding en bewustwording) moet nu eenmaal worden gezet, wil het ooit tot concrete actie komen. In dat licht beschouwd is slacktivisme zo gek nog niet.

Valse verwachtingen

Dit neemt allerminst weg dat goede doelen geen valse verwachtingen mogen scheppen. Een like op Facebook gaat geen zeehondje redden. Ook een online petitie voorkomt niet dat er regenwouden sneuvelen. Zeker niet als we zo’n petitie alleen maar hoeven te liken, zonder ons in de achtergronden te verdiepen. En juist die verkeerde verwachting wordt nogal eens gewekt.

Overladen met standpunten

Ook schort er nogal wat aan de vorm van een online petitie. In het ene geval zijn de petities overladen met standpunten. Dit biedt de ‘aangevallen’ regeringen veel te veel ruimte om de onderwerpen die hun uitkomen te cherrypicken. In een ander geval is het standpunt dusdanig afgebakend, dat eigen oordeelsvorming of nuancering onmogelijk wordt gemaakt.

Openheid van zaken

Ik ben dus voor meer openheid van zaken, voor storytelling à la Kony 2012 die recht doet aan de ernst van het probleem. Ook zouden goede doelen wel meer gebruik mogen maken van echte calls to action op social media. Waarom niet vragen om geld in plaats van likes of digitale ondertekening? De techniek is er al. En wanneer toch om likes wordt gevraagd, geef aan dat het slechts een eerste stap is in een lange weg. Dan zal ik ook mijn verantwoordelijkheid nemen en de slacktivisten een eerlijke kans geven.

0 Shares:
Dit artikel is 8.027 keer gelezen