Afrika rules. Met ruim 6% economische groei (zet dat af tegen een schamele 1,5% groei in Nederland) is het rekken en erbij blijven voor ‘het westen’. Zo las ik in het Financieel Dagblad van 9 oktober jl.: “Goldman Sachs, McKinsey en Ernst Young: ze hebben de afgelopen maanden allemaal geschreven over de grote kansen die Afrika biedt. Westerse bedrijven moeten niet aarzelen. Nu instappen (…).”
In Afrika zelf is de Afropreneur aan zet. De jonge ondernemende, netwerkende en succesvolle zwarte Afrikaan verovert de wereld en zet Afrika op de kaart (lees hier wat ik eerder schreef over de Afropreneur). In Zuid-Afrika sprak ik erover met Arthur Charles van Wijk, ondernemer en naar eigen zeggen een SUPER Afropreneur.
Waarom de zwarte ondernemer?
Arthur vraagt mij waarom ik ervan uitga dat de Zuid-Afrikaanse Afropreneur zwart is? Poeh, we zijn eigenlijk nog niet eens begonnen met dit eerste interview van mijn leven en ik heb het al bloedheet. Maar, in dit land is 8 van de 10 inwoners zwart, 1 op de 10 wit en de rest ‘overig’. Het volgt uit de recent gepubliceerde resultaten van het bevolkingsonderzoek in Zuid-Afrika (Census 2011) . Ik vind het numeriek logisch om bij de term ‘Afropreneur’ in eerste instantie aan een zwarte ondernemer te denken. Arthur knikt EN corrigeert. Hij is ‘coloured’. Ik zeg dat ik hem toch echt heel zwart vind. Wat ook klopt, want hij heeft een Congolese vader en een Afrikaanse moeder maar coloured is cultureel bepaald. Je kleur is niet zozeer relevant als wel je achtergrond (in zijn geval de Khoisan) en waar je bent opgegroeid.
Zwart, coloured, wit, indiër. Je kunt je niet voorstellen dat je het er in Nederland zo ‘zwart-wit’ over zou hebben, maar in Zuid-Afrika vul je op elk officieel formulier ‘je kleur’ in. Daags na het interview (6 november jl.) schrijft Arthur overigens dit (zie discussie hiernaast) op Facebook.
Waar komt Arthur vandaan?
Arthur is opgegroeid in Kaapstad. Zijn vader overlijdt als hij twee is en hij wordt grootgebracht door zijn moeder die haar hele leven in een supermarkt werkt. Er waren dagen dat hij en zijn vier broers en zussen alleen maar mieliepap aten en de eerste televisie kregen ze toen zijn zus begon te
werken als onderwijzer in 1988. Moeder bracht hen bij ‘Niks is onmogelijk, je kunt alles worden en armoede overwinnen, als je dat maar wil.’ Arthur werkte na de middelbare school in een Spaza shop, verkocht zo’n beetje alles en verdiende vooral geld om te studeren (Economie). Hij stopte met zijn studie toen hij een baan aangeboden kreeg. ‘Mission accomplished’, studeren doe je om geld te kunnen verdienen en het geld was binnen. Ja, daar heeft hij soms spijt van, maar keuzes zijn keuzes, that’s life.
Arthur de ondernemer: “Money is a consequence, work comes first.”
Via diverse omzwervingen die allemaal (nou ja, bijna allemaal dan, Arthur is nogal een manusje van alles en heeft ook ‘street bashes’ georganiseerd, zogenaamde feesten op straat in met name sloppenwijken) een link met computers, internet en internet marketing hebben, begint hij voor zichzelf. De inhoudelijke uitdaging roept, hij wil meer mensen helpen dan slechts één
werkgever en hij mist de drive die hij had toen hij zijn eigen Spaza shop had. Maar de echte drijfveer ligt misschien wel dichter bij huis. Arthur heeft vijf dochters die een betere toekomst verdienen dan hij zelf en een bijzonder hard werkende vrouw met een eigen cateringbedrijf. Juist dat gaf hem een extra zetje om zijn eigen bedrijf op te richten. Arthur heeft nu zijn eigen social media onderneming, Fluence New Marketing. Hij houdt zich vooral bezig met het zichtbaar maken en begeleiden van kleine ondernemingen op het web. Programmeren is het enige dat hij outsourced. Hij laat ondernemingen zien wat er mogelijk is, wat vaak betekent dat hij ze eerst moet onderwijzen.
Ondernemen: Easy peasy lemon squeezy?
Nee, het is niet persé makkelijk om te ondernemen in Zuid-Afrika. Arthur geeft de voor hem drie belangrijkste redenen.
1.Goed onderwijs is duur en dus niet voor iedereen toegankelijk.
2. In de communities (armere wijken, maar ook de ‘shacks’) is weinig tot geen kennis van computers, dus wordt het ook niet gestimuleerd. De jongere generatie die daar opgroeit heeft sowieso een achterstand in de steeds meer digitaal gedomineerde wereld.
3. De overheid schept niet het juiste klimaat om te ondernemen. De regering is onvoldoende capabel, en vaak (van oudsher) militair geschoold en daardoor vrij star. Er is volgens Arthur onvoldoende kennis hoe het er in de moderne maatschappij aan toegaat, zo wordt er weinig door bedrijven samengewerkt met de overheid en Arthur ziet daar een grote mogelijkheid voor verbetering.
Arthur denkt dat er veel meer publiek-private partnerships zouden moeten zijn. De overheid moet de aanwezige kennis omarmen, gerichter op zoek gaan naar kansrijke initiatieven, de controle uit handen geven en de juiste mensen op de juiste plek krijgen. En er moet oog zijn voor de ondernemingen die het fantastisch doen. De initiatieven van bijvoorbeeld Immedia zouden veel meer geëtaleerd moeten worden. Dat wat hier gebeurt wordt overal ter wereld gebruikt, dat moet steeds duidelijker worden.
Zuid-Afrika op de kaart?
Wat doet Arthur zelf eigenlijk aan de genoemde obstakels om te ondernemen?
- Empower young black people. Arthur zorgt ervoor dat de mensen met wie hij werkt kansen krijgen, gebruik kunnen maken van zijn netwerk en hij helpt ze met het opzetten van een eigen onderneming.
- Creating future employees. Daar waar scholing ontbreekt vindt hij dat er een verantwoordelijkheid ligt bij werkgevers om mensen bij te scholen om zo deze future employees te creëren. Zelf is hij met een sponsor bezig met een zaterdagschool. In de buurt van de Shacks wil hij de daar woonachtige nieuwe generatie wereldwijs maken op het web.
Dus of hij een Afropreneur is? “Jazeker, ik onderneem, verspreid kennis en ik ga Zuid-Afrika op de kaart zetten! Ik ben pas net begonnen, let op mijn woorden.”
Reflectie
Arthur de Afropreneur. Als ik hem vergelijk met Bello, de Afropreneur uit het CNN artikel, dan lijkt hij minder aanwezig in netwerken, heeft minder ‘grootse’ en innovatieve dingen gedaan. Althans, zo op het oog. Want als je ziet waar hij vandaan komt en welke weg hij heeft afgelegd, dan is hij absoluut een voorbeeld voor menig (jonge) Zuid-Afrikaan. Én voor ons westerlingen, met als voornaamste zorg dat het nieuwe kabinet in vredesnaam onze koopkracht op peil houdt. Het bevestigt ook dat hoe meer ik hoor over Afrika, hoe interessanter het wordt. Daarom ga ik het gewoon nog een keertje doen: over twee weken een interview met een Zuid-Afrikaanse DJ.
Comments are closed.