We zijn niet vies van populariteit. Dat mag, maar er is iets vreemds aan de hand met het woord ‘populair’. Het wordt vaak te pas en te onpas aangehaald als argument voor de vermeende kwaliteit van een product, werk of optreden.
Populair is leuk
Volgens de ouwe trouwe Van Dale heeft het begrip ‘populair’ de volgende betekenissen:
- bij veel mensen geliefd, in trek
- verstaanbaar voor het volk, voor niet-deskundigen
- oppervlakkig-gezellig en niemand kwetsend
Mijn persoonlijke bezwaar tegen ‘populair’ valt onder de derde categorie: populair is gezellig, het mag allemaal niet te scherp zijn. Uitspraken die hieronder vallen: “Leuk joh, iedereen vindt het gaaf”, “Vind jij dat echt niet mooi?”, “Hoezo slecht niveau en tijdverspilling? Dat is pas verwaand!!”
Wat is online populair?
- Trending topics: onderwerpen van wereldnieuws tot aan een bangalijst. Lijstjes met populaire onderwerpen zijn een goed idee, maar gebruik ze echt nooit als argument: ‘Dit is een belangrijk onderwerp, want het is trending topic’ of ‘Het is wel op tv hè.’
- YouTube-video’s met de meeste views, tegenwoordig zelfs massaal in de bioscoop getoond. Ik heb één keer zo’n ontzettend populair evenement mogen meemaken en begreep werkelijk niet waarom er niet meer kijkers acuut naar de wc moesten. Wat is de meerwaarde hiervan bijvoorbeeld?
- Apps die veel gedownload worden. Moet ik het dan ook maar doen? Het onderliggende onjuiste argument is: ‘Alles wat veel gedaan wordt, is goed.’ Iedere lezer van deze blog zal hier moeiteloos een tegenargument kunnen bedenken; voorbeelden van acties die veelvuldig worden gepleegd, maar faliekant fout zijn!
- Inschrijven voor talentenjachten. Zelf kijk ik er ook graag naar, vooral de laatste rondes. Het enige argument om echt nooit in te schrijven is: ‘Iedereen zegt dat ik goed kan zingen … dansen … pianospelen …’ Ook hier is een onderliggende drogreden namelijk: ‘Als veel mensen het vinden, dan is het waar.’ Beter één iemand die eerlijk is en verstand van zaken heeft, zoals natuurlijk Gordon.
- Alles van Apple. Hét bewijs dat populariteit kan samengaan met kwaliteit, zonder uitleg.
Populariteit versus kwaliteit
Persoonlijk ben ik geneigd om eerst naar kwaliteit te kijken en om populariteit enigszins argwanend tegemoet te treden. Soms vind ik populair maar poep. Ik ben me er terdege van bewust dat heul veul mensen het liever andersom bekijken. Zij gruwen van kwaliteit als maatstaf, ‘gestudeerde discussies’ (je mag toch roepen wat je vindt, of het nu aantoonbaar is of niet), moeilijke muziek, kunst om de kunst (l’art pour l’art), kortom: kwaliteit is kak!
Ik heb lang met deze blog in mijn maag gelopen. Wie zit er nu te wachten op dit soort wereldvreemde, kritische beschouwingen? Kan ik me niet beter aansluiten bij de Occupy-beweging, ben ik rijp voor activisme? Waar maak ik me eigenlijk druk om met mijn azijnpisserij over kwaliteit en populariteit?
Moszkowicz en Bach 
En toen las ik de volgende quote in een interview met Bram Moszkowicz in Bollenstreek IntoBusiness (…). Hij vertelt wat het geheim is van zijn succesvolle carrière als strafpleiter (even doorlezen joh):
“Welnu, de kern van die methode, die mijn broers en ik uit eigen ervaring, maar ook door de lessen van onze vader hebben geleerd, is als volgt duidelijk te maken: wij zien de wet als een verzameling woorden, zinnen en alinea’s, waarin elk leesteken, elke letter en elke lettergreep een betekenis en functie heeft die wij dienen te doorgronden, zoals je de betekenis en functie van de afzonderlijke noten, maar ook de melodische frases en de lijnen in een fuga van Bach dient te doorgronden om hem werkelijk te horen. De fuga’s van Bach zouden niet zo majestueus zijn, zo precies zijn, zouden niet zo kloppen als hij hier en daar, in een moment van vermoeidheid of onverschilligheid, zomaar even een nootje had neergepend. In zijn werk staat elke noot op zijn plaats. Zo moet in ons werk ook elk woord op zijn plaats staan.”
Een man naar mijn hart … In zijn tijd was Bach ook niet bijster populair, maar kwaliteit overleeft populariteit, daar ben ik van overtuigd. Waar zit die kwaliteit dan in? Daar zou ik graag eens een discussie over voeren! Voor Moszkowicz zit dat in de finesses, de details, het onvermoeibare schaven en beitelen. Maar kwaliteit kan zich ook in grote lijnen openbaren, in een helikopterview, een (zeldzame) combinatie van vaardigheden, noem maar op.
Ik ben niet tegen populair!
Als bewijs dat ik niet tegen populair ben een echte klassieker in drievoud. Deze moet je zien en horen: in grafische weergave, 2 danseressen op een groot voetorgel, en natuurlijk een monumentale versie van de dit jaar overleden Gustav Leonhardt. Hij was dan misschien niet populair naar het oordeel van ‘de weureld’, maar onmiskenbaar een internationaal befaamd topartiest en veelvuldig gelauwerd (ja ja, dus goed!).
